حق چاپ این کتاب ویژه بخش انتشاراتی کتابخانه مسجد جامع عتیق شیراز می باشد

مؤسسه مطبوعاتی

دار الكتاب

ایران : قم - خیابان ارم

جنب کتابخانه آیت .. نجفی مرعشی

چاپ سوم این کتاب در تیراژ پانزده هزار نسخه در چاپخانه داریوش پایان یافت.

ص: 2

بسمه تعالی

ندارید، در زندگی دنیایتان آزاد مرد باشید» (1) روح حميت و جوانمردی را در غافلان و بی خبران بیدار می کند و با نالة: «خدایا بخواست تو خشنودم و برای فرمانت فرمانبردار، جز تو معبودی ندارم» (2) راه بندگی را در رضا و تسلیم برای خدا می نمایاند و با مناجات: «همۀ مردمان را بجملگی در راه دوستی تو رها نمودم و خانواده ام را برای دیدار تو باسارت دادم، خداوندا اگر مرا در راه دوستیت پاره پاره کنی، دلم بغیر تو مایل نمی گردد» (3) راه عشقبازی و محبت ورزی حقیقی را نشان می دهد.

حقائق تحریف گردید و معنی ایمان، واقعیت خود را از دست داد و اظهار مسلمانی بهانه تسلط جوئى و حكومت شد حقیقت بقسمی وارونه شد که نشانه مسلمانی مخالفت کردن و دشنام دادن بمظهر ایمان و اسلام یعنی علی (علیه السلام) و آل او گردید، کم کم شیعه کشی سنت شد و مدح ستمگران قبلی را چون وحی منزل ببچه های مکتب یاد می دادند و اسلام را عبارت از ظاهری خشك و اعمالی بی مغز معرفی می نمودند.

نشوند و در اطاعت، منحصراً مطبع خدا و نمایندگان بحق او باشند و بطور خلاصه یکتاشناس و یکتا پرست و يكتا دوست باشند.

با ملاحظه این قسم آیات و مراجعه بروایات رسیده از پیغمبر (صلی الله علیه و اله) دربارۀ دوستی اهل بیت (علیهم السلام) بخوبی آشکار می شود که میان دوستی خدا و آن چه مربوط بخداست با ایمان، نسبت مستقیم موجود است یعنی هر اندازه ایمان بیشتر باشد دوستی نیز بیشتر است.

پیغمبر (صلی الله علیه و اله) و گروش بایشان می باشد از سال های نخستین تاریخ اسلامی، ایرانی با آل علی (علیه السلام) پیوند داشته و مبارزات دامنه دار و پی گیر در تاریخ اسلامی همه یا بیشتر، رنگ ایرانی دارد و عمده سببش دوستی خاندان مظلوم آل علی (علیه السلام) و دشمنی با ستمگران و غاصبین بوده است.

از قیام مختار بكمك موالی (ایرانیان مقیم عراق) و قیام ابو مسلم خراسانی بعنوان خونخواهی حسین (علیه السلام) تا قيام صاحب الزنج در بصره و نظائر آن از احساس پاک دوستی این خاندان سرچشمه می گیرد تا بالاخره دوستی اهل بیت موجبی برای استقلال ایران و رهائی از سلطه خلفای عثمانی در زمان صفویه گردید.

همیشه در ضمن سال و مخصوصاً هنگام عاشورای حسینی تجدید عهدی با ابی عبدالله (علیه السلام) و خاندان عصمت و طهارت می گردد که راستی برکات بی حسابی بهمراه دارد چه منافع اخروی و چه دنیوی. و روی هم رفته شعار مذهب جلوه خاصش در این ایام شریف است که پرچم های عزا

ص: 8

باهتزاز در می آید و مجالس با شکوه و متعدد بر پا می گردد و شیعیان بیاد و نام حسين (علیه السلام) متبرك مي گردند.

یا برای نهی از منکر و یا بقول عوام برای شفاعت کردن يا از گنهکاران امت، خودش را بکشتن داد؟

دیگر آن که، چرا زن ها و بچه ها را نیز با خود آورد؟ کسی که می داند کشته می شود چرا بخانواده اش زحمت سفر را تحمیل کند مصیبت و داغ مردان برای آنان کافیست چرا مرارت اسارت بآن افزوده گردد؟

اين ها و نظائرش بحث هائیست که سالیان متمادی بر روی منبرها گفته می شود و در کتاب های مرثیه و مقتل درباره اش شعر و نثر می سرایند و اخیراً در کتاب های تحقیقی از طرف دانشمندان مورد تحلیل قرار گرفته و هر كس بسلیقه خود اظهار نظر می نماید.

(3)

سخنرانی معظم له در ایام عاشورای دیگر، بضمیمه شرح خطبه شعبانیه تقدیم خوانندگان می گردد.

کتاب حاضر در حجم کم شامل مطالب بسیار و سودمندی است از آن جمله به پرسش های فوق بزبانی رسا و قابل فهم عمومی پاسخ می دهد و می توان بخوبی ادعا کرد با مطالعه دقیق آن از خواندن بسیاری از کتاب هائی که در ایراد و پاسخ این بحث ها نوشته شده خواننده بی نیاز می گردد.

چنان چه باعتراضات برخی علمای سنی که منکر زیارت يا عزاداری حسین (علیه السلام) یا سجده بر تربت می شوند ببهترین وجه پاسخ داده شده و مغالطه بعضی از بی خردان را که روایات در فضیلت عزاداری و زیارت قبر حسین (علیه السلام) را موجب غرور می دانند، رسوا کرده وسائل حسینی (علیه السلام) را موجب زیاد شدن رجاء و امید دانسته و آن را با توبه و مسئله شفاعت مقایسه نموده نتیجه مطلوب را می گیرد.

را معرفی ایمان و حقیقت بندگی دانسته و شأن آقا را بالاتر از قیام برای ریاست و تشکیل حکومت می داند.

در این کتاب ثابت می کند که حسین می دانسته در این سفر کشته می شود و با این وصف وظیفه خطیرش اقتضاء می کرده که حرکت کند و دین اسلام را بکشته شدنش حفظ نماید بدون این که خود را بهلاکت بیندازد بلکه اگر به کربلا نمی رفت خود را بدست خود بهلاکت همیشگی افکنده بود.

بردن زن ها و بچه ها نیز ضروری بود تا جلو تبلیغات سوء بعدی بنی امیه را بگیرد و آنان را مفتضح نماید و در حقیقت اسارت زن ها متمم قيام و کشته شدن حسین بود تا نهالی که نشاند آبیاری کنند و بارور گردانند.

حلم، حیاء، کرم، رحم حسین (علیه السلام) رحمت واسعه خداست برکات دوستی و ظهور کمالات محبوب در محب، توسل بابی عبدالله (علیه السلام) و آثار گریه بر او در هنگام مرگ و برزخ و قیامت، گناه مانع دوستی و تابش نور حسینی است، شیعیان حلال زاده و دشمنان اهل بیت حرام زاده اند...

و خلاصه با يك مطالعه اجمالی بفهرست این کتاب شریف بخوبی واضح می شود که چقدر برای عموم طبقات نافع می باشد علاوه بر زیاد کردن اطلاعات عمومی دینی بسیاری از مشکلات را پاسخ می دهد و خوانندگان را به توسلات بخاندان عصمت و طهارت تشویق می نماید:

(4)

شریف خداوند بندگانش را بمهمانی دعوت فرموده است و پذیرائی های مناسب مقامش از آنان می فرماید نفس هایشان تسبیح و خوابشان عبادت و اعمالشان پذیرفته و دعایشان مستجابست لذا پیغمبر (صلی الله علیه و اله) مسلمانان را بدعاء و نیت راست و دل پاك تشویق می فرماید تا از خدا بخواهند بروزه و خواندن قرآن در این ماه موفق گردند و مشمول رحمت های الهی گردند مخصوصاً در اوقات نمازهای واجب دست بدعا بر دارند که بهترین ساعاتست و خداوند در این ساعات نظر لطف ببندگانش داشته مناجاتشان را پاسخ و دعایشان را مستجاب می فرماید.

آن گاه تذکر می فرماید بگرسنگی و تشنگی خود، از گرسنگی و تشنگی قیامت یاد کنید و برای نجات از چنین فاجعه باین کارها روی آورید:

به تهیدستان كمك كنيد بزرگ ترها را بزرگ دارید و بکوچک ترها مهربان باشید با خویشانتان پیوند کنید و چشم ها و گوش هایتان را از حرام باز دارید، به یتیمان دیگران رحم کنید تا به یتیمان شما رحم شود.

ص: 14

آن گاه بدو درد بزرك نفسانی و درمان آن اشاره می فرماید:

شما در گرو کارهایتان هستید خود را باستغفار برهانید و پشت هایتان از سنگینی های گناه بستوه آمده خود را با سجده های طولانی سبکبار نمائید.

سپس برعایت زیر دستان سفارش می فرماید و مخصوصاً افطار دادن را بمقدار توانائی هر کس تأکید می فرماید:

آن گاه بخوش اخلاقی و جلوگیری از آزار دیگران دستور می فرماید، زیرا اثر خودداری از زبان زدن بدیگران به مراتب مهم تر از عبادات مستحب در این ماه شریف می باشد زیرا اگر شخص با دست و زبان و قلم بدیگران صدمه بزند کوه کوه اعمالش هموزن کاه هم اثر مثبت نداشته بلکه برایش وزر و وبال می شود.

لذا در آخر این خطبه در پاسخ امیر المؤمنين (علیه السلام) می فرماید: بزرگ ترین اعمال در این ماه، دوری کردن از گناهان است.

حضرت آیت الله دستغیب دامت برکاته انجام گرفته بود چاپ و در دسترس علاقمندان گذاشته شد و بزودی نایاب گردید و چون مکرر بکتابخانه مسجد جامع عتیق مراجعه می نمودند وعده تجدید چاپ داده شد و اينك بحمد الله فرصتی پیش آمد که این جزوه نیز ضمیمه کتاب سیدالشهداء در دسترس علاقمندان گذاشته شود.

از خداوند متعال توفیقات بیشتر برای خود و حضرت والد معظم و خوانندگان را خواستارم.

شیراز- بتاريخ 1357/7/22 مطابق 11 ذیقعده 1398

ميلاد حضرت رضا علیه السلام

سید محمد هاشم دستغیب

ص: 16

اظهار قوت قلب خاتم انبیاء (صلی الله علیه و آله) است کسی که یقین دارد در امر خودش بر حق است از هیچ چیز باکی ندارد یعنی چون می دانم که راستگویم نه تنها برای مباهله خودم می آیم بلكه احب و اعز اشخاص نزد خودم را که عبارت از علی و فاطمه و حسن و حسین (علیه السلام) است می آورم علاقه پیغمبر باین انوار طیبه که از آفتاب روشن تر است.

است که حسین پسر پیغمبر است اگر این آیه شریفه نبود مگر متعصبين عامه می گذاشتند که کسی بگوید حسین، ابن رسول الله است.

شأن این دو آقا زاده می کند سورۀ هل اتی است که شأن نزولش را شنیده اید بطور خیلی مختصر: پس از آن که امير المؤمنين و حضرت زهرا (علیهما السلام) نذر کردند که اگر حسنین از بستر بیماری برخیزند سه روز روزه بگیرند پس از بهبود آقازاده ها وفای بنذر کردند. حسن و حسین با آن که خيلي كوچك بودند مع الوصف آن ها هم بوالدين بزرگوارشان اقتدا کردند و روزه گرفتند در شب اول هنگام افطار مسکینی آمد و همه خوراکشان را باو دادند و با آب افطار کردند در شب دوم هم یتیمی آمد باز هم غذایشان را باو عطا کردند و در شب سوم اسیری آمد و اظهار گرسنگی کرد باز همۀ خانواده تمام خوراکشان را باو مرحمت کردند و بآب افطار کردند روز چهارم امير المؤمنین دید حسنين مثل جوجه می لرزند بچه هائی که تازه از بستر بیماری برخاسته اند و سه روز روزه گرفته و بآب افطار کرده اند معلوم است چگونه اند پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله) ایشان را که دید متأثر شده دست بدعا بلند کرد که در این

ص: 20

هنگام سورۀ هل اتی نازل شد (1) و باز عامه هم نوشته اند که طبقی از طعام بهشتی همراه این سوره نازل گردید که تا یک هفته بوی عطر طعام بهشتی از خانه زهرا بلند بود غرض اینست که حسنین در خردسالی چگونه مورد لطف و عنایت حق هستند که این آیات قرآن در مدح و تمجید از عمل ایشان و پدر و مادرشان است.

2

خواهد کرد هر چند محبوب در درجات خیلی عالی و محب در درجات نازله باشد.

حضرت صادق (علیه السلام) می فرماید: ﴿هَلِ الدّینُ اِلَّا الْحُبُّ وَالْبُغْضُ﴾ (1) اصلا مگر مذهب غیر از دوستی این خانواده و دشمنی دشمنانشان هست؟ پایه دین ولایت است. (2)

ما بهر پستی که باشیم امید است که محبت این خانواده ما را بآن ها برساند.

و اشك بريزيد علاقه تان بحسین بیشتر می شود- چنان چه در ماه رمضان نفس کشیدن روزه دار ثواب تسبیح دارد ﴿أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ﴾ در مجلس عزای حسین یا هر وقت که غم حسین داشته باشی هر نفسی که می کشی ثواب تسبیح کردن داری (1)

آن (باب الحسین) است و راهش هم انکسار و عزاداری ابی عبدالله است.

شیخ می فرماید: اگر از «باب التوبه» راهت ندادند چون شروطی دارد با این بی عملی ما درست نمي آيد، يك فضل عظیم و بار عامی است که دیگر هر کس باشد، دست رد بسینه اش نمی زنند هر چند تائب نباشد چون دوست حسین (علیه السلام) است او را محروم نخواهند کرد.

مدرک این حرف روایت شریفی است که علاوه بر شیعه عده ای از علمای سنی هم ذکر کرده اند. آن چه که در نظرم باقیمانده امام فخر رازی در تفسیر آیه مودت و زمخشری و ثعلبی در تفسیر خود و هم چنین واحدى و ابن جوزی و ابن صباغ مالکی و دیگران که در نظر نیستند نوشته اند که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود: هر کس بر دوستی آل محمد (صلی الله علیه و اله) بمیرد، شهید و مؤمن كامل الايمان مرده است. (1) هر چند

ص: 24

ایمانی که باید و شاید نباشد لكن محبت کاری می کند که قلبش صیقلی می شود، اشعه ای از انوار طیبه و ایمان کامله این دودمان در قلبش جایگزین می شود. آری در حبیب آثار محبوب جلوه گر می شود.

(از محبت دیو حوری می شود).

کسی که بدوستی اهل بیت بمیرد نائب مرده (همین محبت برای دوستان توبه است اینست که دیگر شروطی که برای باب التوبه گفته شده این جا نیست خدا کند که این محبت را با خود ببریم ما را بس).

بدانید که هر کس با دوستی اهل بیت بمیرد، گناهش آمرزیده شده است.

ساعت مرگ كه انسان خیلی مضطرب و وحشتناك است که چه خواهد شد؟ چقدر لذت می برد وقتي كه ملك الموت

ص: 25

او را ببهشت بشارت دهد بلی می فرماید: کسی که بدوستی آل محمد (صلی الله علیه و اله) بمیرد چنین است و هم چنین در قبر نکیر و منکیر بشارتش می دهند.

کسی که بدوستی آل محمد بمیرد، خداوند قبرش را توسعه می دهد و دو در بسوی بهشت بروی او می گشاید و قبرش را زیارتگاه ملائکه رحمت قرار می دهد.

هر کس بدوستی آل محمد بمیرد روز قیامت خدا او را با دل خنك محشور می کند (روزی که دل ها در جوش و خروش است زمین می سوزاند آفتاب می سوزاند مغزها بجوش مي آيد لكن خنك دل دوستان اهل بيتند).

همان طوری که حجله را برای عروس آرایش می کنند بهشت را هم برای کسانی که با حب اهل بیت بمیرند می آرایند آگاه باشید هر کس بدوستی آل محمد بمیرد، بر سنت و جماعت مرده (روش پیغمبر (صلی الله علیه و اله) را عمل کرده است) (1)

ص: 26

سید مشرف الدین در کتاب «فصول المهمه» درباره اهل بیت و رد عامه می نویسد پس از هشتاد سال که از عمرم رفته است می دانم که چیزی برای این درگاه ندارم ولی باولادم وصیت کرده ام که این حدیث را بر کفنم بنویسند که همین حدیث موجب دلخوشی و رجاء من است.

3

شکست قیمتش کم می شود مگر قلب که قیمتش علاوه می گردد بقسمی که می شود قبر حسین (1) یعنی جایگاه و تابشگاه نور حسین می شود دیگر معلوم است که این قلب چه اثری دارد.

خنده زیاد بخصوص قهقهه. باید در این عشر عاشورا عزادار بود، مصیبت دیده را مشاهده کرده اید آیا قهقهه می زند؟ پس باید جلو خنده را در این ایام گرفت.

شیعیان اهل بیت از تتمه طینت ایشانند و بآب ولایت و محبت آل محمد خمیر آن ها را سرشته اند (1) شاهدش هم همین حزن شما در ایام محزون بودن آل محمد (صلی الله علیه و اله) است. هر يك از ائمه ما از هلال محرم، دیگر خندان نمی شدند و تا روز عاشورا روز بروز حزنشان بیشتر می شد. در نظر است که بیاری پروردگار چند موضوع را عنوان بحث نمایم. موضوع اول اینست که باید بدانیم وظیفه حسین (علیه السلام) حرکت کردن بسوی کربلا بود.

خلاصه آن چه را که شیخ مفید و سید بن طاووس و دیگران روایت کرده اند اینست که پس از شهید شدن حضرت مجتبی علیه السلام شیعیان از اطراف تبعیت خود را از ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) بوسيله پيك و نامه اعلام می کردند و یادآور می شدند که ما بتو بیعت می کنیم بشرطی که قيام بفرمائی.

لكن مقتضیات خروج حسین درست نمی شد چون معاویه عليه الهاويه غیر از یزید پلید بود ظاهر اسلام را تا حدی رعایت می کرد.

البته نه این که از عقوبت اخروی برای پسرش می ترسید چون خودش حسن را کشت و چقدر دوستان و یاوران علی را بشدید ترین و ننگین ترین وجهی از بین برد بلکه از سلطنت پسرش بیمناک بود که با قتل حسین اساس حکومت بنی امیه واژگون خواهد گردید.

لكن يزيد بدبخت بلافاصله پس از سقط شدن پدرش نامه ای بعامل مدینه نوشت که فوراً این سه نفر را حاضر می کنی و از آن ها برای من بیعت می گیری اگر بیعت نکردند سر آن ها را برای من بفرست.

ولید حاکم مدینه نامه را بمروان حکم نشان داد و با او مشورت کرد. مروان گفت قبل از انتشار خبر مرگ معاویه در مدینه این کار باید سر و صورت بگیرد بالاخره عقب حسین (علیه السلام) فرستادند. حضرت به سی نفر از بنی هاشم فرمود مسلح شوید و همراه من بیائید اگر سر و صدائی بلند شد داخل شوید. اسلحه ها را در زیر جامه پنهان کردند حسين (علیه السلام) وارد شد. مروان پهلوی ولید نشسته بود حاکم اول خبر مرگ معاويه را عرضه داشت و سپس موضوع بیعت

ص: 32

را مطرح ساخت. حضرت فرمود: بیعت کردن من در پنهانی که نمی شود، پس باشد تا فردا. گفت بسیار خوب. مروان رو بولید کرد و گفت که اگر حسین رفت او را دیگر نخواهی یافت همین حالا سرش را جدا کن و برای يزيد بفرست. حضرت فرمود: نه تو و نه ولید نخواهید توانست مرا بکشید که ناگاه جوانان بنی هاشم وارد شدند و بقسمی این دو بدبخت ترسیدند که فوراً عرض کردند بفرمائید بروید اختیار با خودتان است. حضرت بیرون آمد و شب را تا صبح بر سر قبر جدش گذراند. عرض کرد پروردگارا تو شاهدی که حسین جز رضای تو چیزی نمی خواهد، آن چه که رضای تو در آنست برای من اختیار کن نزديك صبح خواب سبکی عارضش شد و پیغمبر را دید که فرمود: حسین جانم برای تو نزد خدا درجه ای است که نمی رسی بآن مگر بواسطه شهادت. برو بسوی عراق.

عرض کرد یا جدا مرا با خودت ببر که دیگر بدنیا برنگردم فرمود یا حسین خدا چنین خواسته است.

روز بعد مروان، آقا را در کوچه های مدینه دید سلام

ص: 33

نمود و عرض کرد بشما نصیحت می کنم که با یزید بیعت کنید که برای دین و دنیای شما خوبست فرمود پس من باید برای اسلام فاتحه ای بخوانم (و على الاسلام السلام).

بیعت کردن حسین یعنی امضاء کردن کارهای یزید و نتیجه اش معلوم است که زحمات بیست و سه ساله پیغمبر از بین خواهد رفت.

فرمود: خودم شنیدم از بپیغمبر که فرمود خلافت بر آل ابی سفیان حرام است. (1)

در تواریخ اسلامی و روایات، تفصیلاتی این جا ذکر می کنند از جمله گفتگوی ولید با مروان است. در وقتی که مروان تحریکش کرد که حسین را تا فرار نکرده بکشد. ولید گفت: وای بر تو، من برای خاطر يزيد شريك خون حسین گردم؟ فردای قیامت جلو جدش رو سیاه باشم؟

خلاصه حسین قصد کرد از مدینه خارج شود بنی هاشم دورش را گرفته بودند. از جمله برادرش محمد بن حنفیه آمد عرض کرد: برادر تو جان عزیز منی و من ترا نصيحتي

ص: 34

می کنم آقا تو مولای جمیع مسلمینی. اگر در مدینه بمانی ترا خواهند کشت باید فرار کنی و بجائی روی که یزید سلطه نداشته باشد و باطراف نامه هائی بنویسید، اگر از اطراف انصاری پیدا شدند آن وقت قیام بفرمائید.

فرمود کدام شهر بروم؟ عرض کرد بمکه بروید که آن جا را خداوند وادی امن قرار داده ﴿فَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا﴾ و اگر احیاناً بی حیائی کردند از مکه فرار کنید و به یمن بروید در یمن از شیعیان هستند و اگر آن جا نشد، بحبشه و گرنه سر بصحرا گذارید قریه بقریه فرار کنید.

فرمود درست گفتی، تو همین جا بمان در مدینه نماینده من باش و من بمکه می روم و تو خبرهای مدینه را بمن برسان وصیتنامه ای هم نوشت که دو جمله اش اینست که «بعداز بسم الله وشهادتين- بدرستي كه من خارج شدم نه برای فساد و فتنه بلکه برای امر بمعروف و نهی از منکر» (1)

شب حرکت کرد با اهل بیت، خواهرانش، برادرانش فرزندانش همه حرکت کردند. خارج که شدند بولید خبر

ص: 35

دادند که حسین با خانواده اش از مدینه خارج شده اند ولید خوشحال شد که از این امر راحت شده است. ابا عبدالله الحسين روز سوم وارد مکه گردید. خبر ورود حسین بمکه در اکناف بلاد مسلمین منتشر گردید. شیعیان بعضی شخصاً می آمدند و بعضی نامه می نوشتند. اولین قومی که نامه نوشتند اهل کوفه بودند که ما شنیده ایم که تو با یزید بیعت نکردی و ما حاضریم یاری تو کنیم با تو بیعت کنیم و چه و چه. مجلس بمجلس برای حسین نامه از کوفه می آمد بطوري كه در يك روز 600 دعوتنامه برای آقا می آمد بعداً قاصد هم می فرستادند اهل بصره هم اجتماع کردند، نامه نوشتند اخیراً تهدید هم کردند که اگر نیامدی، فردا بجدت شکایت خواهیم کرد بعراق بیا که شمشیرهای ما برانست ما همه حاضریم که با دشمنان تو بجنگیم.

این جا دیگر برای حسین واجب می شود که بحسب ظاهر حجت را تمام کند.

ص: 36

بیعت کرده اند (بعضی هم تا 80 هزار نفر نوشته اند) یا حسین شتاب کن در آمدن.

به بقیه قضایا فعلا کاری نداریم که عمر سعد هم نامه ای به یزید نوشت و ابن زیاد از بصره مأمور کوفه گردید و با نیرنگ بر کوفه مسلط شد تا آخر.

این جا وقتی که نامه بحسین برسد بحسب ظاهر آیا عذری برای نیامدن حسین باقی است؟ نه - اگر همین کوفیان فردای قیامت اظهار می کردند که ما حاضر بودیم جان و مالمان را در راه حسین و دین خدا و نهی از منکر بدهیم قاصد فرستادیم، نامه نوشتیم، چه کردیم و چه کردیم لکن حسین نیامد. آیا این جواب کافی بود که حسین بگوید: من بعلم امامت می دانسم شما ثابت قدم نيستيد؟ البته نه پس بر حسین از جهت اتمام حجت (و از بعضی جهات دیگر) واجب شد که حرکت کند.

ص: 38

4

هستند آن وقت ابراهیم خواهش کرد که پروردگارا مرا از جمله شیعیان قرار بده (1)

هر کس محبت این خانواده را دارد بداند که حلال زاده است طيننش هم مثل طینت اهل بیت است و بآن خانواده مربوط است ربط با این خانواده خیلی کارهای عجیب می کند روایتی بنظرم آمد که برای شاهد مطلب و تنوع در کلام مناسب است.

شد؟ حالم را عرض کردم. حضرت فرمود: هیچ مؤمنی نیست که مریض شود مگر این که ما هم مریض می شویم بمرضش، محزون نمی شود مگر این که ماهم محزون می شویم بسبب حزنش، و دعا نمی کند مگر این که ما هم آمین می گوئیم بسبب دعایش (1) رمیله گفت این بشارت مختص بحاضرین مجلس شما است فرمود نه شرق و غرب عالم برای ما یکیست.

بر عکس دشمنان اهل بیت چون دارای پست ترین و رذل ترین ارواح هستند بایستی در پست ترین بدن ها قرار بگیرند هر بدنی که از زنا یا حیض درست شده باشد برای ایشان مناسب است شکی نیست که دشمنان اهل بیت اولاد نامشروع با زنا و حیض هستند.

آورد ابوسفیان عربده می کشید و زانیه ای مطالبه می کرد این مردك خمار سمیه را که از ذوات الاعلام یعنی از کسانی که بیرق بالای منزلشان می زدند که زانیه رسمی هستند آورد و ابوسفیان در حال مستی با سمیه که در حال حیض هم بود زنا کرد نتیجه این فعل نامشروع و در بدترین حالات از کثیف ترین اشخاص همین زیاد است بدین مناسبت است که معاویه اقامه شهود کرد و او را را در خود خواند تا از زیرکی این حرام زاده استفاده سیاسی ببرد چنان که برد.

پسرش ابن زیاد نیز از مرجانه که آن هم از ذوات الاعلام است متولد شد در پدرش اختلاف شده و غیر از زیاد پنج نفر دیگر مدعی بودند که فرزند آن ها است.

لذا در مقام بروز بغض علی (علیه السلام) فوق العاده شقاوت بخرج دادند و شیعیان علی (علیه السلام) را باشد مجازات شکنجه می کرد بجرم این که دوست علی (علیه السلام) هستند.

پس از آن که در روز عرفه ابن زیاد ملعون جناب مسلم را کشت. هانی بن عروه را هم از مجلس بیرون آورد و امر کرد او را در بازار قصابان در محل ذبح گوسفندان ببرند

ص: 43

و بکشند بدنش را هم دار بزنند.

و دهانت رالجام می کنند بعد روز سوم طرف عصر از بینی و چشمت خون می آید و سپس میمیری - همین طور هم شد و بدست همین ابن زیاد شقی کشته شد. این نمونه ای از جنایت و شقاوت دشمنان اهل بیت.

5

خودتان را بهلاکت نیندازید:

اگر کسی احتمال دهد که حسین در حرکت به کربلا نمی دانست کشته می شود غلط است چون علاوه بر اخباری که از جد و پدرش داشت خودش از کشته شدن خود در موارد متعدده خبر داد حالا شبهه ای که بعضی از علمای عامه کرده اند و در ذهن برخی از عوام هم ممکن است بیاید اینست که مگر نه در قرآن می فرماید ﴿ وَلا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَهِ﴾ بدست خود، خودتان را بهلاکت نیاندازید پس چطور حضرت با این که می دانست کشته می شود رو بسمت کربلا رفت؟

اولا آیه 192 از سوره البقره اينست ﴿وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ

ص: 45

يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾، ترجمه آیه شریفه واضح است انفاق کنید در راه خدا و بدست خود، خود را بهلاکت نیندازید.

بمهلکه نیانداخت چه مهلکه ای بدتراز اسیری یزید، چه مهلکه ای بدتر از بیعت و همراهی با یزید؟ (1)

پس بنابر این جواب مثل ابن تیمیه سنی که در کتاب منهاجش می نویسد چرا حسین با یزید صلح نکرد؟ واضح می شود - جناب شيخك مگر حسن با معاویه صلح نکرد آیا معاويه شرائط صلح را رعایت کرد؟ آیا دست از فتنه و فساد برداشت آیا غارت و کشتار شیعیان خاتمه یافت؟ در آخر امر آیا حسن را بزهر جفا نکشت؟ دیگر از یزید پلید چه انتظاری می توان داشت بر فرض که حسین هم بیعت می کرد آیا اگر یزید امان می داد بگفته اش اطمینان بود؟

خودش فرمود شنیدم از جدم که خلافت بر آل ابوسفیان حرام است.

اگر با یزید بیعت می کرد تمام زحمات جدش از بین می رفت این همان یزیدی است که صریحاً منکر پیغمبری و نزول وحی می شد (لَعِبَتْ هَاشِمُ بالمُلْكِ فَلا *** خَبَرٌ جاءَ وَ لا وَحْیٌ نَزَلَ) وقتی که مزاحمی نمی دید این عقیده را اعمال می کرد زور است بزور آثار رسالت را محو می کرد.

گوارائی نوشیدید یادی از لب تشنه حسین کنید و معنی تأویلش: هر گاه از علوم قرآن و اهل بیت بهره مند شدی بگو صلی الله عليك يا ابا عبدالله چون از برکت حسین است که این بهره های روحانی بتو رسید اگر حسین نبود این مسجد و منبر کی بود بنی امیه و بنی مروان کجا می گذاشتند دینی باقی بماند این ها دشمن صاحب دین بودند صریحاً گفت من از بنی احمد انتقام جنگ بدر را گرفتم دیگر شنیده اید وقتی که سر حسین را بمجلس یزید آوردند این اشعار را خواند.

لَيْتَ أَشْيَاخِي بِبَدْرٍ شَهِدُوا *** جَزَع الْخَزْرَج مِن وَقْع ِ الاَسَل

لَأَهَلُّوا وَ اسْتَهَلُّوا فَرَحاً *** ثُمَّ قَالُوا يَا يَزِيدُ لَا تُشَلَ

قَدْ قَتَلْنَا الْقَوْمَ مِنْ سَادَاتِهِمْ *** وَ عَدَلْنَاهُ بِبَدْرٍ فَاعْتَدَلَ

کاش ابوجهل ها و ابوسفیان ها بودند و می دیدند که چگونه من تلافی (از محمد «صلی الله علیه و اله») کردم آن وقت بمن می گفتند دست مریزاد خوب تلافی کردی.

لَسْتُ مِنْ خِنْدِفَ إِنْ لَمْ أَنْتَقِمْ *** مِنْ بنی أَحْمَدَ مَا کانَ فَعَلَ

ص: 51

به یزید نوشت همین موضوع را ضمن سرزنش او تذکر داد که تو همان کسی هستی که عمرو بن سعد را با سی نفر مأمور قتل حسین کردی و حال آن که مکه حرم امن خداست.

از خود چیزی نداریم خوشنودی خداوند خوشنودی ما است. کسی که پیوندش از محمد است از او دور نیست يعنى من رك و ریشه ام از پیغمبر است خداوند مرا با جدم در حضيرة القدس جمع می فرماید سپس فرمود:

ای مردم هر کس در راه ما حاضر است جانش را بدهد و رحمت خدا را ملاقات کند فردا ما بسوی کربلا حرکت خواهیم کرد انشاء الله (1)

گفتند چرا از مکه خارج شدید فرمود خواستم خونم در مکه ریخته نشود هتك حرمت خانه خدا نشود.

خواستند که حسین را نگهدارند که بنی هاشم دست به اسلحه کردند بقسمی رعب در قلوب این بدبخت ها وارد شد که یحیی امر کرد برگردید که اگر جنگ کنیم کسی از ما باقی نمی ماند. ابن عبد ربه می نویسد تمام این لشکر به سرکردگی یحیی بمکه برگشتند و حسین هم بدون مزاحمت بسوی کربلا رفت.

6

برای حسین جای تقیه نبود:

خلاصه بحث دیشب این بود که اگر حسین بکربلا نمی رفت (القاء النفس بالتهلكه) بود حقیقتاً خودش را به هلاکت انداخته بود چون از حیث دنیوی خونش را می ریختند بدون این که اتمام حجت شده باشد این که شنیده اید که تقیه برای حفظ جان يا مال واجب است اگر بواسطه تقيه جان یا مال حفظ بشود (آن هم با بعضی شرائط) اما در صورتی که چه تقیه کند چه نکند او را خواهند کشت دیگر

ص: 55

تقيه واجب نیست بلکه مورد ندارد خود ابی عبدالله فرمود که در هر سوراخی بروم بنی امیه مرا بیرون می آورند و مرا خواهند کشت.

اگر کار یزید را امضاء می کرد ابطال رسالت جدش بلکه جميع انبیاء می شد، ماندنش هم در مکه که خطرناک شده بود دیشب گفتیم که می خواستند حسین (علیه السلام) را در مکه بکشند.

هم بر روی شما است وعده مال و جاه و ریاست بنی امیه آن ها را عبد و عبید یزید کرده است. (1)

(این مطلب را نه تنها فرزدق گفت بلکه دیگران هم در ضمن راه بحسین (علیه السلام) خبر می دادند) اجمالا فرزدق گفت قضا هم از آسمان می آید - حضرت فرمود بلی کار بدست خداست اگر قضا و قدر الهی موافقت کرد با آن چه که ما می خواهیم خدای را شکر می کنیم و اگر نشد کسی که نیت او صدق است ضرری نکرده یعنی اگر کشته شوم زبانی نکرده ام کسی که تقوی سجیه اوست در همه حال با مراد همراه است خداوند نظرش بنیت شخص است.

باز در بین راه ابو هریره بحضرت رسید عرض کرد آقا مگر عراقی ها را نمی شناسی؟ کجا می روی؟ حضرت فرمود بنی امیه مالم را بردند صبر کردم، آبرویم را بردند، صبر کردم، حالا می خواهند خونم را در مکه بریزند. بابن عباس فرمود که من نمی خواهم خونم در مکه ریخته شود چون

ص: 57

هتك حرمت خانه خدا می شود.

موضوع دیگر این که بر حسین واجب شد که بکوفه برود چون بزرگان کوفه دعوت کردند که بیا ما ترا یاری می کنیم و بحسب ظاهر بایستی بکوفه برود چون راه منحصر فعلا همین است علاوه بر این که نامه مسلم هم رسید که یا حسین العجل العجل. شتاب کن در آمدن.

اگر در مقام دفاع کارش این باشد تا دشمن باو رو آورد توجهی کند و او را هلاک کند این که کار خوبی نشد.

ابراهیم خلیل (علیه السلام) در ابتدای امر چشمش بزناکاری افتاد نفرین کرد هلاك شد، چشمش بشرابخواری افتاد نفرین کرد افتاد و مرد ندا رسید ابراهیم ما تو را نفرستادیم که مردم را بکشی.

با کربلا رفتن حسین خیلی ها امتحان شدند حرمله ها که بحسین نامه نوشتند و دعوت کردند، روسیاه شده قاتل بچه حسین شدند اگر حسین بکربلا نرفته بود کجا خباثت حرمله ها ظاهر می شد فردای قیامت می شد او را عذاب کرد که تو در دعوت حسین صادق نبودی؟ بر عکس عده ای هم از گوشه و کنار خود را بحضرت رسانیدند و با چه زحمتی شبانه روز راه های خطرناکی را پیمودند و در راه حسین بسعادت ابدی رسیدند.

7

صفات الهیه بنحو اتم و اکمل در آن ها باشد تا این که خلق از وجود کثیر الجود آن ها بهره ببرنند - ببرکت آن ها پاکیزه گردند خدای خود را دوست بدارند بدوستی آن ها بعبارت دیگر گوئیم پیغمبر و امام بحكم عقل بايستى جميع صفات کمالیه را دارا باشند و هر صفت قبیحی است بایستی از آن پاک و منزه باشند تا این که در بین خلق میزان خدا باشند و خلق اعمال خود را با ایشان بسنجند و مطابق آن قرار دهند و اگر چنان چه کسی مدعی نبوت و امامت باشد ولی دیگری از او برتر باشد معلوم می شود ادعای باطلی کرده است.

شناختن پیغمبر و امام تنها بواسطه معجزه نیست معجزه یک رشته از اعمال قدرت الهیه است و غیر از آن شرائط دیگری باید در پیغمبر و امام باشد.

از جهت روحانیت باید روحانی محض باشد ذره ای از شئون حیوانیت نداشته باشد از حيث علم و حلم ناقص نباشد، از لحاظ سخاوت باید طوری باشد که حتی از بذل جان هم در موارد لزوم خود داری نکند، از لحاظ عفو

ص: 61

و گذشت باید طوری باشد که اگر قاتل پدرش هم توبه کند و رو باو بیاورد بایستی وی را عفو نماید و همچنین انصاف و مروت، شجاعت و غیرت همه را باید بدرجه اعلا دارا باشد روی همین زمینه است که اهل عقل ابتدا باعمال و صفات مدعی امامت و نبوت نظر می کنند بعد بمعجزه و خوارق عاداتش - ایمان امیر المؤمنين و خدیجه و بسیاری دیگر از مسلمین نه بواسطه دیدن معجزات بود بلکه در اثر مشاهده صفات كمالية وجود مقدس پیغمبر (صلی الله علیه و اله) بود حالا تطبيق اين مقدمه با سيد الشهداء حسين بن على بن ابیطالب عليهم السلام.

عادات زیاد از وقتی که در رحم زهرا بود تا بعد از مرگ بلکه تاکنون و تا روز قیامت مانند تسبیح کردن در شکم مادر با ظهور نور مقدسش از پیشانی زهرا هنگامی که باو حامل بود، از آن حضرت ظهور کرد.

سلمان در حجره زهرا آمد دید دست آس خودش می گردد و زهرا خسته شده و خوابش برده و گهواره حسین خود بخود می جنبد وحشت زده خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و اله) آمد و سئوال کرد حضرت فرمود چون زهرا خسته شده میکائیل کمکش کرد و دست آس را گردانید و جبرئیل هم گهواره حسین را می جنبانید.

و مادر زنده شد آن وقت حضرت فرمود بهر چه می خواهد وصیت کند - آن زن هم ثلث مالش را بحسین (علیه السلام) واگذار کرد و دو ثلثش را برای فرزندانش گذاشت و آن وقت مرد.

بچه ای را دو نفر مدعی شده بودند که مال آن هاست حضرت ببچه شیر خوار اشاره فرمود که بگو باذن الله که بچه کیستی فوراً بنطق آمد و عرض کرد آقا این ها هر دو دروغ می گویند و من فرزند فلان شخص چوپانم.

زنی در حال طواف دستش را از چادر بیرون آورد و پرده کعبه را گرفت و چون صاحب جمال بود مردی او را دید و شیفته او شد و دستش را روی دست آن زن گذاشت (آن هم در خانه خدا محل عبادت!!) فوراً دستش بدست زن چسبید مردم جمع شدند و این دو رسوا شدند هر چه کردند دست آن ها از هم جدا نشد گفتند چاره ای نیست مگر این که دست هر دو قطع گردد بعد سئوال کردند آیا کسی از ذراری پیغمبر (صلی الله علیه و اله) مکه آمده؟ خبر آوردند که بلی حسین (علیه السلام) آمده است نزد آقا فرستادند و تقاضا کردند اظهار لطفی بفرمایند، حضرت بمسجد تشريف

ص: 64

آوردند و مقابل کعبه ایستادند بعد دست بدعا برداشته آن وقت دست رحمتش را آورد و این دو دست را از هم جدا کرد (رحمت که بیاید غضب برطرف می شود - يا من سبقت رحمته غضبه)

علاوه بر این رشته های مختلف معجزات، صفات کمالیه و مقام روحانیت اوست که معنی اسماء و صفات خداست و من الان حیرانم که کدام را عنوان کنم آیا از عفوش، از کرمش، از حلمش، از مروتش، از حیایش، از صبرش، از غیرتش، از فتوتش، از كدام يك خوشه ای برچینم.

آب دریا را اگر نتوان کشید *** هم بقدر تشنگی باید چشید

از جمله صفات کمالیه ای که لازمه مقام نبوت و امامت است و اصل آن در خداست - غیرت است چنان چه روایتی از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و اله) است که فرمود «مؤمن غیور است و خدا غيور تر است، از غیرت خداست که فحشاء و منکرات را حرام کرده چون غیور است آیه حجاب را نازل فرموده اعمال منافی عفت را حرام فرموده پس پیغمبر و امام هم باید از همه مردم غیرتش بیشتر باشد و گرنه چطور می تواند

ص: 65

مردم را نگذارد رو بجهنم بروند اگر غیرتش کم باشد می گوید بمن چه اگر این طور شد که روحانی نیست، امام با دیدن کوچک ترین منکری دلش عقده می کند.

الامامة والسياسه و غیره نوشته اند مجملش را عرض کنم.

بیاورد وقتی که آمد معاویه با او گرم گرفت ضیافت کرد پس از چند روز بابو هریره گفت دلم می خواهد عبدالله داماد و جانشين من شود - ابو هریره آمد نزد عبدالله و گفت آیا میل داری که دختر معاویه را برایت بگیرم این نادان هم گفت بلی - خبر را بمعاويه رسانيد - معاویه به دخترش یاد داد وقتی که بخواستگاری تو آمد بگو عبدالله بسیار خوب است و من حاضرم لكن چون زن دارد من نمی توانم زنش بشوم، باید اول زنش را طلاق دهد. اجمالا نقشه معاویه عملی شد و عبدالله بیچاره زنش را طلاق داد آن وقت معاویه امروز و فردا کرد تا عده طلاق تمام شود و نتواند رجوع کند پس ابو هریره را با طلاق نامه ارینب بمدینه فرستاد تا او را برای یزید عقد کند.

در راه ابو هریره بحضرت ابی عبد الله الحسین (علیه السلام) برخورد کرد فرمود ابو هریره کجا می روی؟ قضیه را ذکر کرد آقا خواست جلو این یاغی طاغی را بگیرد که این طور بناموس مردم تجاوز نکند فرمود حالا که می روی اسم مرا هم نزد ارینب ببر و بگو حسین هم می خواهد ترا بگیرد.

ص: 68

ابو هریره آمد و طلاق نامه را نشان ارینب داد زن گریه کرد گفت گریه نکن من علاوه برای خواستگاری تو هم آمده ام مردی مثل یزید ترا خواستگاری کرده آقائی مثل حسین (علیه السلام) خواستار تو است - ریحانه رسول الله است تمام بدنش را پیغمبر لمس کرده، لب هایش را مکرر بوسیده گفت به به من حسین را انتخاب کردم - حضرت هم مجلس عقد را تمام کرد و مهرش را نقداً پرداخت - خبر به یزید و معاويه عليهما اللعنه رسيد معلوم است که چقدر می سوزند حالا ارینب هم در خانه حسین است.

از آن طرف عبدالله بن سلام محروم شده و علاوه از این که داماد معاویه نشد و در جواب باو گفته بودند که دختر معاویه می گوید این که زنی مثل ارینب را طلاق داد مرا هم بزودی طلاق می دهد اجمالا علاوه از شام هم بیرونش کردند- گریان و نالان بمدینه برگشت و بدرخانه حسین آمد عرض کرد آقا من پیغامی برای همسر شما دارم- وقتی که از مدینه رفتم تمام مالم را بدستش دادم و حالا مالم را می خواهم حضرت بارینب مراجعه فرمود گفت آری

ص: 69

می دهم خدمت شما بدستش بدهید حضرت فرمود: نه نزد خودت باشد آن وقت بعبد الله فرمود من الان ارینب را طلاق دادم و باو اصلا دست دراز نکرده ام، خوت او را مجدداً بگیر و من این کار را برای حفظ زنت کردم بالجمله این زن و شوهر بپای حسین افتادند و چون مهرش را آقا نقداً مرحمت فرموده بود خواست پول را برگرداند حضرت ابي عبد الله (علیه السلام) فرمود ما اهل بیت هر چه را دادیم پس نمی گیریم.

8

هر يك از شما مسلمانان اگر ببینید یک نفر خارجی یا يك بچه ای مثلا قرآن را خدای نکرده پاره می کند چطور می شوید؟ غیرت دینی شما بجوش می آید، وقتی می بینید مغازه ای علناً شراب می فروشد یا این که زن بی حیائی علناً بی حجاب در خیابان ها می گردد غیرت شما را ناراحت می کند چون حجاب حکم ضروری اسلام است این حال شما است که یک نفر از اهل ایمانید حالا قیاس کنید بامام خود یعنی ابی عبد الله الحسین (علیه السلام) آن وقت پی ببرید که چقدر دل حسین بدرد آمد وقتی که معاویه یزید را بولایتعهدی انتخاب کرد حسین نتوانست از اظهار مخالفت خود داری کند علناً فرمود اى معاويه - مسلمانان را با این عملی که می خواهی انجام دهی رسوا می کنی، کسی که علناً شهوت رانی می کند مجلس قمار و شراب علنی دارد چطور او را بر مسلمانان مسلط می کنی همین غیرت بود که بالاخره حسین را وادار بقیام کرد و خونش را داد (اَلْمَوْتُ اَوْلی مِنْ رُکُوبِ الْعارِ)

روایتی در نظرم آمد یکی از مشرکین مهدورالدم بود

ص: 71

رسول خدا (صلی الله علیه و اله) می خواست امر بکشتنش بدهد جبرئیل نازل شد که خدای تعالی می فرماید این شخص را نکشید چون چند صفت از انبیا در اوست از آن جمله غیرت است چون غیور است مورد ترحم واقع شد و عاقبت هم موفق باسلام گردید.

تا چند ساعت مشوش هستید.

اجمالا حسین پس از خواندن این آیه شریفه فرمود: ای مرد آسان بگیر بخودت یعنی این قدر شور نزن، این قدر که سب می کنی بخودت لطمه می زنی آن وقت برای خودش و او از خدا طلب مغفرت کرد (پروردگارا مرا و این مرد را بیامرز) سپس فرمود اهل کجائی؟ گفت از اهل شام هستم فرمود بلی اهل شام عادتشان شده است که به آل علی جسارت کنند. در هر حال اگر احتیاجی بكمك داشته باشی من حاضرم کمکت کنم، اگر پول می خواهی پولت می دهم، اگر منزل نداری منزلت می دهم، اگر طالب ارشادی هدایتت می کنم. آن قدر حضرت گفت که خود شامی گوید: من آرزو کردم زمین مرا ببلعد خودم را عقب عقب در جمعیت پنهان می کردم تا حسین (علیه السلام) مرا نبیند. گوید از خدمتش رفتم در حالی که عزیزترین اشخاص نزد من بود. اینست نمونه ای از حلم ابی عبدالله الحسين.

بیش شنیده اید راجع بآن اعرابی که در مسجد نزد حضرت آمد و عرض کرد: بدهکارم و از کریم ترین اشخاص پرسیدم، ترا نشانم دادند و اشعاری خواند که مضمون یکی از آن ها اینست که: ای حسین کسی ناامید نشد که رو به خانه تو آورد؟

حضرت بمنزل آمد و عرب را هم همراه خود آورد چهار هزار دینار موجود بود، عبا را پهن کرد و همه را در آن بست عبا و پول را از پشت در بآن عرب مرحمت فرمود حسین حیا کرد که شاید این عرب خجالت بکشد رو نشان نداد که مبادا چشمش بچشم آقا بیفتد.

عرب بگریه افتاد. حسین فرمود مگر عطای ما کم بود عرض کرد نه یا حسین، گریه ام برای اینست که چطور این دست ها زير خاك مي رود ؟!

جود و کرم ابي عبد الله در جزيرة العرب مشهور بود: هر کس گرفتار می شد، رو بحسین می آورد. عرب دیگری آمده بود و هزار درهم برای بدهیش مطالبه می کرد وقتی که پول ها را گرفت و می شمرد، خوب و بد می کرد. خادم

ص: 75

ابي عبد الله الحسین باو گفت مگر طلبی داری که خوب و بد می کنی؟ گفت بلی من آبرو ریخته ام. حضرت فرمود: هزار درهمش بده برای قرضش و هزار درهمش بده برای این که آبرو ریخته و هزار درهمش بده برای این که نزد ما آمده و جای دیگری نرفته چنان چه خدا دوست می دارد که در خانه او بیایند و جای دیگر نروند حسین هم که مظهر جمیع صفات الهیه است همین طور است.

تشنگی بی طاقت شده است کف آب را خودش نخورد و جلوی دهان اسب گرفت. البته مورخین نوشته اند که در همان حال تیری پرتاب کردند که نگذاردند حسین به اسب آب بدهد و خودش هم نتوانست بخورد.

ببیند.

شیخ شوشتری رحمة الله علیه می فرماید از عجائب حسین جمع بين حالات متضاده است با این که اجتماع ضدین محال است لکن در حسین جمع شده- می فرماید از صفات حسین رقت قلب است بقسمی که گریه یک نفر مسلمان را نتوانست تحمل کند در عین حال همین حسین از اول آفتاب تا بعد از ظهر عاشورا تمام، چشمش بجنازه های جوانان و انصار و یاورانش بود چقدر ناله های بچه ها و زن ها در گوشش بود مع الوصف چطور تحمل می کرد شیخ این را تعبير بوقار و ثبات و اطمینان می کند بهر حال: ﴿لَقَدْ عَجِبْتُ مِنْ صَبْرُكَ مَلَائِكَةُ السَّماءِ﴾ این صبر و تحمل تو، ملائکه را بشگفتی آورد. باللعجب!

9

چنان چه در روایات از حالات اهل بیت (علیه السلام) چنین بر می آید بحث امشب ما راجع بفضیلت گریه بر حسین و آثار مترتبه بر آن است.

اصلا حسین ملقب به «قتیل العبره» است یعنی کشته شده اشك چشم. سبب جاری شدن این چشمه رحمت است. کمتر کسی است که حالات حضرتش را بخواند یا بشنود و محزون نشود هر عقیده و مذهبی داشته باشد البته هر چه داش پاک تر باشد دلشکسته تر می شود. آثاری که برگریه بر حسین مترتب است بسیار و مجملی از آن را ذکر می کنم. آثار عظیمه اش در شدائد و مواقع سختی که انسان در پیش دارد ظاهر می شود.

احتضار است که حضرت زین العابدين (علیه السلام) مي فرمايد: ﴿أَبْكِى لِخُرُوجِ نَفْسِى﴾ گریه می کنم بر موقع جان دادنم.

بلی کسی چه می داند که چطور جان می دهد، آیا حواسش متوجه پروردگار و با ایمان باو از دنیا می رود یا متوجه امور متفرقه است؟ خلاصه خیلی موقف سختی است، موجب اضطراب است.

چارۀ این سختی، گریه برحسین است. روایات در این زمینه زیاد فقط یکی را برای نمونه عرض کنم.

در کتاب نفس المهموم بسند متصل ذکر نموده از جناب مسمع که از اهالی عراق است که گفت: رسیدم خدمت حضرت صادق (علیه السلام) در مدینه. فرمود ای مسمع تو از اهل عراق هستی و بکربلا نزدیکی، آیا بزیارت قبر حسین (علیه السلام) می روی؟ عرض کردم آقا من مشهورم و گرفتار مخالفین هستم می ترسم مرا ببینند و جانم در خطر باشد. فرمود حالا که نمی توانی بزیارت قبر حسین (علیه السلام) بروی، آیا از مصیبت هایش یاد می کنی؟ عرض کردم آری - فرمود آیا گریان می شوی عرض کردم بلی- گاه می شود بقدری گریان و نالان

ص: 80

می شوم که از غذا خوردن باز می مانم و گاهی خوراک را بر می گردانم یعنی وقتی آب خنکی بدستش می آید، بیاد لب تشنه حسین نمی خورد یعنی نمی تواند بخورد.

این جا حضرت چندین بشارت می دمد می فرماید: حالا که این طوری، پس از کسانی هستی که در فرح ما آل محمد (صلی الله علیه و اله) فرحناك ودر حزن ما محزونی پس بدان که موقع جان دادن بآمدن آباء ما یعنی پیغمبر و علی و آلش چشمت روشن می گردد و در آن هنگام آمدن عزرائیل ببالینت سخت محتاج هستی و ملك الموت از مادر بتو مهربان تر است.

للقبر اهو الا!! بدرستی که برای قبر ترس هائی است خیلی سخت است بقسمی است که حضرت سجاد می فرماید:

ابکی لظلمه قبری - ابکی اضيق لحدى - ابکی لسؤال منكر و نکیر ایای فی قبری .

شیخ شوشتری از روایات این طور استفاده کرده که اگر کسی مؤمنی را شاد کند هنگامی که او را دفن کردند صورت نوریه ای همراهش در قبر جای گیرد و گوید من همان سروری هستم که در دل فلان مؤمن وارد کردی. پس اگر کسی مؤمن غمناکی را شاد کرد، اسباب شادیش در قبر فراهم می گردد.

شیخ می فرماید: اگر کسی مؤمن کامل الایمانی را شاد کند، چطور است اگر آن شخص پیغمبر و امام باشد چطور است؟

آن وقت می فرماید: کسی که بر حسین گریه کرد پیغمبر را شاد کرده، امیر المؤمنین را شاد کرده، زهرا را شاد کرده، خوش بسعادت چنین شخصی در قبر.

ص: 82

عالم برزخ هیچ گونه هم و غمی ندارد.

ما هم همین جمله است: ﴿جَعَلَ اَللَّهُ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ یَوْمَ سُرُورِهِ﴾ در عوض فردای قیامت که روز هول و ترس همه است برای او روز شادی خواهد بود.

موقف سخت دیگر، موقف حساب است. تصورش را بکنید وقتی که می فرماید خودت نامه عملت را بخوان (1) آن وقت هر کس کوچک ترین عملی را که کرده می بیند اگر خیر است پاداش خیر و اگر بد است پاداش شر باو داده می شود (2) حالا چقدر در موقف حساب باید معطل بود بحسب اشخاص فرق می کند. بیچاره کسانی که حسابشان طول بکشد خودش ناراحتی و عذاب روحی سختی است چون در عذابست که تکلیفش چه می شود نمی داند آیا بهشتی است یا جهنمی؟

لكن عده ای هستند که بنص روایات مدتی که خلق معطل حسابند این ها زیر سایه عرشند، ایشان عزاداران

ص: 85

حسینند این ها در جوار حسینند (علیه السلام) هنگامی که دیگران در عذاب پس دادن حسابند، این ها در خدمت آقا یعنی بهشت حقیقی متنعمند.

گفتند چه بهتر «مهمان هدیه خداست» از مال دنیا بزغاله ای بیشتر نداشتند آن را آوردند و برای مهمان کشتند و پختند: صبح که سلطان خواست برود گفت من بشهر می روم هر وقت خواستید نزد من بیائید من سلطانم و بشما تلافی خواهم کرد مدتی گذشت، روزگار خیلی بآن ها فشار آورد و مرد پیش سلطان رفت. شاه از حضار پرسید که با او چه معامله کنم؟ هر کس چیزی گفت، سلطان گفت کم است تا این که خودش گفت اگر من تمام هستیم را هم بدهم تازه عمل بمثل کرده ام زیرا او تمام دارائیش را که بزغاله ای بود داد من هم اگر تمام خزانه ام را بدهم عمل بمثل کرده ام و بالاخره او را بی نیاز و ثروتمند کرد.

شیخ شوشتری و دیگران ذکر کرده اند که حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) هر چه داشت در راه خدا داد در مقابل هر چه خدا باو بدهد، ببرکت حسین شیعیانش، عزادارانش، دوستانش را بیامرزد یا درجات دهد، چیزی نیست و یقین بدانید که عطاهائی ببرکت آقا خواهد شد که نه تنها به بیان نمی آید بلکه بتصور ما هم نمی گنجد.

ص: 87

10

﴿وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ﴾ (1)

حسين (علیه السلام) عزیز آن چه از کمالات را دار است در دوستدارانش باندازه ظرفیت وجودیشان آشکار می گردد تا مقدار محبتش چه اندازه باشد و استعدادش چگونه بوده و موانع تا چه حد بر طرف شده باشد. اما اصل مطلب مسلم است.

صبر بود که آنان را بالا برد چیزی که در همه امامان بود و باید هم باشد تا امام باشد (1)

بیش از هفتاد جای قرآن مجيد راجع بصبر تذكر می فرماید پاداش آنان حساب ندارد از بس اجرشان بزرك است (2) و مقامی که بصابرین داده است خودش می داند و اولیایش، آن چه از قرآن بر می آید معیت خاصه و نظر لطف بیشتر برای اهل صبر است (3) بلکه اگر کسی اهل صبر نشد ایمان ندارد مکرر گفته شده که صبر نسبت بایمان مانند سر نسبت ببدن است (4) چطور بدن بی سر مرده و بی ارزش است جماد است کسی که صبر ندارد ایمان حقیقی هم ندارد خیال می کند مؤمن است.

ص: 91

حیوان خبر ندارد ز مقام آدمیت

کسی که همی جز مال و جاه و شهوات نداشت از این جهت با حیوان فرقی ندارد- آدم کسی است که بتواند خودش را بگیرد.

داخل شدی تواهل صبر نیستی، این جا مرکز دین دزدی و امانت بری است خلق را حیوانی می کنند و تحویل می دهند درست است که انسانی خوشش می آید از جهت حیوانیت این طور اقتضاء می کند که برود خوش بگذراند ولی مگر برای خوشی حیوانی باین جا آمده ای؟ باید مرد شد اهل صبر گردید تا ایمان پیدا شود و گر نه ایمان بشهواتست نه معنی.

مهم تر و بالاتر از همه مراتب صبر، بردباری در ترک گناه است البته نفس و شيطان جلوه می دهد اقضائات حیوانی فشار می آورد لذا صبر بر آن هم ارزش فوق العاده دارد.

شب ها کوتاه و خواب بامداد شیرین، اما نباید در انجام وظیفه مسامحه کنی مگر نمی خواهی بصابرین برسی؟ خیال نکن گریه بر حسین (علیه السلام) با مسامحه وسبك شمردن نماز جور می آید.

گریه بر حسین (علیه السلام) درست است حجاب ها را عقب می زند، رقت قلب می آورد و ترا بیاد خدا می اندازد ولی بشرطی که رو بر نگردانی، یاد حسین (علیه السلام) موجب مغفرت و رحمت و شفاعتست ولی نشنیدی که حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: شفاعت ما نمی رسد بکسی که نمازش را سبك بشمارد (1) نه این که اصلا نخواند، شد شد نشد نشد بآن اهمیت ندهد.

باید آدم بشوی تا ترا شفاعت کنند، حیوان را چطور می شود شفاعت کرد؟ کسی که موقع نماز واجب زورش بخودش نرسد نتواند خودش را بگیرد تا نماز از او فوت نشود، حیوان است نه انسان.

مثال دیگر در انفاق های واجب: کسی که پول از دلش

ص: 95

کنده نمی شود، چگونه می تواند بکمالات مطلوب برسد؟ باید صبر کند با وعده های فقر شیطان مبارزه کند وعده های آمرزش خدا را اهمیت دهد (1) تا نور ایمان در دلش بتابد و زیاد گردد.

بستگانت مرد، نمی گویم دلت نسوزد البته لازمه علاقه، دل سوختن و اشك ريختن است اما می گویم اضطراب دل نداشته باش مثل کسی که دیگر هیچ ندارد نه خدا نه ثواب نه خيرات. مؤمن باید اطمینانش بخدایش باشد (1) و تکیه اش در هر حال خدایش باشد (2) خدا داری، همه چیز داری. چه خوب سروده است.

یار با ما است چه حاجت که زیادت طلبیم *** دولت صحبت آن مونس جان، ما را بس

تو که می گوئی قیامت حق است، وطن ما آخرتست، دنیا محل عبور و گذران است. آدم مسافر معمولا علاقه هایش را از پیش می فرستد تا سبکبار، خودش وارد شود. پسرت که مرد اولا مگر مال تو بود؟ امانت خدا بود پس گرفت دیگر آن که حالا از جلو رفته تو هم دنبال او خواهی رفت، از خدا غافل نشو و آن را بحساب خدا بگذار، از حسین یاد بگیر:

ص: 97

دلم بیاید که اجر بیشتری ببرم.

هر کس دلش داغدار شد، نزد خدا پاداش دارد، مرحم لطف برای دل رنجدیده است و گرنه نیم ساعت جلوتر یا عقب تر چندان اهمیتی ندارد. ابا الفضل (علیه السلام) می خواهد بدرجه ای برسد که بفرموده زین العابدین (علیه السلام) همه شهداء غبطه او را بخورند. (1)

خدا باو قدرتی داده که هر افتاده ای را می تواند بلند کند آنان که باو متوسل می شوند فریاد رسی نماید، لذا مشهور به باب الحوائج شده است شما هم دوستداران حسین، ره همان روید که رهروان رفتند، از هم اکنون تصمیم بصبر بگیرید بنا بگذارید در هر سختی و پیش آمدی بردباری را پیشه خود سازید.

سستی نکردی و خودت را در گناه نینداختی در مصیبت ها و ناراحتی ها هم بردباری نمودی - راستی راحتی دنیا هم با صبر همراه است.

فهميدى «انا الله» همه ملك خدائيم بنده را باعتراض چکار؟ هر چه مولا صلاح بداند مملوك و مخلوق در اختیار مالك و خالق است مالت از بین رفت چند روزی نزد تو بعاریت بود مالک حقیقی آن، دیگری بود مریض شدی هر طور خدایت برایت خواسته خوشنود باش «هر چه آن خسرو کند شیرین بود»

اگر صبر کردی و استقامت ورزیدی خدا با توجه معامله ها که خواهد فرمود در دنیا و برزخ و قیامت - برای نمونه بگویم در دنیا سکون و قراری بتو می دهد که تیرهای وسوسه شیاطین و جن و انس دیگر کارگر نمی شود همه مردم در غفلتند اما تو بیاد خدائی شیطان نمی تواند بدلت راه پیدا کند قرآن مجید می فرماید: «اوست خدائی که فرستاد سکینه و آرامش را در دل های مؤمنین تا ایمانی بر ایمانشان

ص: 100

بیفزاید (1) ببرکت صبر و بردباری با همین ایمان هم خواهد رفت و بشارت ملائکه را در آخرین واپسین عمر خواهد شنید: کسانی که گفتند پروردگار ما خداست سپس پایداری ورزیدند (بر این گفتار) ملائکه بر ایشان فرود می آیند (و می گویند) نترسید و اندوهناك نباشید و مژده باد شما را ببهشتی که وعده داده شدید» (2)

خدای شکور در برابر صبر حسین چه تلافی ها که فرمود چه بزرگی و عظمتی بحسین داده است قطره ای از آن را متذکر شویم.

می کند و از هودج بی بی ورقه هائی صادر می شود «امان من النار لزوار قبر الحسين ليلة الجمعه» و نجات از آتش است برای زائرین قبر حسین در شب جمعه.

11

است اگر کسی باو نیکی کرد قهراً باو علاقمند می شود و دلبستگی پیدا می کند یعنی راستی دل باو متوجه می گردد.

این معنی حتی در حیوانات نیز موجود است در بعضی مثل سك كاملا مشهود است.

بهر اندازه انعام و احسان زیادتر شد دلبستگی نیز بیشتر می شود - پس از آن که پروردگارت را شناختی که هر چه داری از اوست چشم و گوش و زبان و دست و پا و عقل، علاقه ها، اولاد و همسر، زندگی و وسائل و اقسام خوراك و لباس و مسکن که نعمت هایش هرگز بشماره نمی آید. (1)

یادی نمی کنی و همین طور بقیه اعضاء

نعمت ها و احسان ها را از خدا نمی بینند علاقه فوق العاده ای هم بخدا ندارند اما تو که می گوئی خوشنودم که خداوند پروردگارم است (1) و خدایا هر چه نعمت داریم تنها از تو است (2) پس باید تنها بخدا علاقمند باشی و ایمانت دلبستگیت تنها بخدا باشد تمام دل متوجه منعم گردد.

پس باید محمد (صلی الله علیه و اله) را از جان و دل دوست بدارد یعنی باو گروش پیدا کند بتعبیر دیگر بمحمد (صلی الله علیه و اله) ایمان بیاورد ﴿ آمِنُوا بِرَسُولِهِ﴾ ایمان بمحمد (صلی الله علیه و اله) تنها این نیست که بگوئی محمد (صلی الله علیه و اله) راست فرموده ما او را تصدیق می کنیم چه بسیار از مشرکین و منافقین راستی می دانستند که محمد راست می فرماید (1) اما علاقه ای باو نداشتند و در نتیجه خشوع دل و تسلیم در کار نبود.

بی خبران و بی خردان مال دنیا دلشان را برده پس ایمانشان بمال دنیا است تو که دلت از خدا و رسول خبر دار شد باید گروش و علاقه و ایمانت هم منحصر بخدا و رسول باشد خود انسان کم و بیش می فهمد که بچه دلبستگی دارد یعنی ایمانش بچیست؟ (2)

داده است حب کمال است انسان عاقل هر جا كمال دید آن را دوست می دارد و بآن دلبستگی پیدا می کند. مثلا ما حاتم طائی را ندیده ایم و با او نسبتی نداریم اما چون می دانیم مردی کریم بوده او را دوست می داریم.

روی این میزان، اصل کمال در محمد و آل او است پس ایشان دوست داشتنی هستند عدل حقیقی و جود و سخای مطلق و هر صفت کمالی که تصور کنید اصلش در اهل بیت است اگر کسی آنان را شناخت و دوست نداشت معلوم می شود نشناخته با خودش خرابست.

ثانیاً از نظر فریضه و وجوب شرعی، شگفت این جاست که سنی ها هم بقدری روایت در این مورد دارند که امام فخر رازی گوید ضرورت دین اسلام دوستی آل محمد و عترت است یعنی اگر کسی آن را منکر شود از اسلام بیرونست شافعی که عجیب تر می گوید!

یا آل بيت رسول الله حبكم *** فرض من الرحمن في القرآن انزله

يكفيكم من عظيم الفخر انكم *** من لم يصل عليكم لا صلوة له

ای خاندان پیغمبر (صلی الله علیه و اله) دوستی شما از طرف خداوند رحمن در قرآن واجب شده است کافی است شما را از فخر بزرگ كسي كه بر شما در نماز (تشهد نماز) صلوات نفرستد نمازش درست نیست.

این معنی نه چیزی است که مسلمانی بتواند انکار کند.

مرحوم امینی در الغدیر روایات متعددی بسندهای عامه نقل می فرماید تنها یکی را برای تبرك نقل می نمایم.

رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود: سوگند بخدائی که جان من در دست قدرت اوست ایمان نیاورد بنده ئی بخدا تا

ص: 108

وقتی که من در نزد او دوست داشتنی تر باشم از فرزند و پدرش و خاندان من نزد او از خاندانش دوست داشتنی تر باشد. (1)

در برابر محمد و آل، مال و اولاد و خانواده چیست؟ اگر محمد و آل محمد بیشتر در دلش جا نکرده باشد ایمان بدنيا و مال و جاه است؟ نه بخدا و رسول (صلی الله علیه و اله) تا علاقمندی و دلبستگی که اصل ایمانست به چه باشد؟

پس بر مسلمانان واجبست کاری کنند که علاقه دلشان محمد و آل شود. راه نجات و ایمان حقیقی اینست نه تصدیق تنها. ایمان باید در دل جا بگیرد همان طور که پول در دلت جا کرده حسین جا کند، بیشتر جانب خدا و آخرت بیاید.

این فریضه و واجبست ولایت که اهم فرائض الهی است، همان ایمان است که علاقمندی و بستگی بخدا و آن چه مربوط بخداست.

بخودت بگو آیا وقت آن نرسیده که دیگر يك طرفی

ص: 109

شوی، خدا را دوست بداری و وسائط نعمت او، محمد و آل را - آیا نرسیده موقعی که خواهان بهشت شوی نه ماشین و پارك - خدا از تو خشنود باشد خواه دنیایت آباد باشد یا خراب.

بر خلاف اهل غفلت که دنیایشان آباد باشد دیگر برایشان اهمیت ندارد، گناه کرده، سستی در عبادت کرده است و باکی هم ندارد چون دل بآخرت نیست.

خودتان می گوئید: محمد (صلی الله علیه و اله) فرمود: خدايا من گریانم بر آن چه امت بر سرحسین می آورند. حسین را در بغل می گرفت، روی منبر گریه ها و ناله ها داشت برای حسین از سر تا پایش را می بوسید و می فرمود: نمی بوسم مگر جای شمشیرها و تیرها و نیزه ها را.

در سجده نماز، حسین بر پشت پیغمبر سوار می شد، پیغمبر سجده را طول می داد بدستش آهسته حسین را می گرفت که نیفتد چقدر بروز علاقه بحسین (علیه السلام) می داد. در قرآن می فرماید روش و سنت پیغمبر را باید پیروی کنید. خود پیغمبر در مجالس متعدد عزای حسین را برپا داشت.

را گرفت گفت جدت خوابیده است، حسین اعتنا نکرد رو برسول خدا (صلی الله علیه و آله) رفته روی سینه پیغمبر نشست. ام سلمه منتظر است کی پیغمبر بر می خیزد. ناگهان صدای گریه رسول خدا را شنید. پیش خود گمان کرد که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) چون حسین بی موقع آمده است ناراحت شده است، عذر خواست که با رسول الله من جلو او را گرفتم اما نتوانستم او را باز دارم.

فرمود: ام سلمه من گریه نمی کنم که چرا حسین آمد گریه ام برای این است که جبرئیل گزارشات او را برایم نقل کرد. کربلای حسینم را نشانم داد و از خاک قبرش برای من هدیه آورد. اينك در دست من است. آن را نگهدار هر وقت دیدی خون شده، بدان حسین کشته شده است.

مسلمانان باید بحکم قرآن مجید برسول خدا اقتداء نمایند عزای حسین را برپا کنند.

باره اهل بیت غلو می کنند.

اولا ما خودمان شرمساریم که نتوانستیم آن طوری که سزاوار است بروز محبت و علاقه دهیم.

ثانياً- کار بر عکس است بجای این که ایرادهای زیادی که بخودتان است برطرف کنید، بکار صحیح دیگران ایراد می گیرید؟ شما روی قالی در مسجد و خانه سجده می کنید آيا يك روايت (هر چند ضعیف) داریم که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) بر قالی سجده کرده باشد (اصلا در آن زمان قالی معلوم نیست بوده) یا اذن داده باشد که روی فرش سجده کنند شما بدعت گذاشته اید نه ما که بروی خاک سجده می کنیم.

دسته دوم- گاهی که هواگرم بود مسلمانان ریگ های کف مسجد را که داغ بود در دست می گرفتند قدری که از حرارت می افتاد بر آن سجده می کردند گاهی نیز حصیری که از سعف خرما بود می انداختند قدری آب رویش می پاشیدند و بر آن سجده می کردند.

دسته سوم- روایت دیگری که باز سنی ها نقل کرده اند وقتی پیش آمد که محل سجده پیغمبر سخت داغ بود که پیشانی می سوخت رسول خدا دامنش را کشید روی سنگ و بر آن سجده کرد و این طور نتیجه گرفته می شود که مسلمانان روی خاک و سنگ سجده می کردند مگر وقتی ضرورت اقتضاء کند.

بنابراین سجده بر فرش پشمی یا پنبه ای بدعت است نه روی خاک، چون اصل آن است که روی خاك سجده کنند.

نظیف باشد در خانه روی فرش است، در مسافرت است موقع نماز چه کند؟ باید چیزی که سجده بر آن درست است همراه داشته باشد چه بهتر از خاک نظيف و طاهر بصورت مهر.

اما خصوص خاك كربلا که ایراد می گیرند هم اکنون گفتیم که روایت از خود عامه است. حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) به ام سلمه فرمود جبرئیل از خاك كربلا برای من هدیه آورد آن را بوسید فرمود بوی بهشت می دهد.

این قطعه از زمین بداعی خدا، محب خدا، عبد خالص خدا، حسین نسبت دارد و شرافتش را پیغمبر شناخت و عملا و قولا بما رساند.

اگر چشم بصیرتی باشد سزاوار است خاك كربلا را توتیای چشم کنند، خاکی که رسول خدا بآن متبرك مي شد.

در توقيع مبارك حضرت حجة بن الحسن عجل الله تعالى فرجه نیز اذن داده شده است یکی از شیعیان بحضرت (در زمان غیبت صغری توسط نائب خاص حضرت) می نویسد آیا جابز است ما تربت حسین را با میت در قبر بگذاریم بابا تربت حسین روی کفن بنویسیم؟

حضرت در پاسخ مرقوم می فرمایند: هر دو جایز و کار پسندیده ایست البته باید رعایت احترام تربت بشود. مهر يا تربت مقابل یا زیر صورت میت باشد بلکه ببركت خاك قبر، حسین قبر میت محل امن باشد از هر بلا و آفت و عذابی در امان گردد.

اگر در خود خاك كربلا دفن شود چه بهتر.

12

است با این که دست های خیانت حکومت های اموی و عباسی در کار بود که نگذارند این ضروری دین بمردم برسد لكن بکوری چشمشان همه قائلند جز عده انگشت شماری از نواصب و دشمنان اهل بیت که از یهود و نصاری بدتر و نجس هستند. خلاصه نص قرآن مجید و آیه مودت (1) دوستی آنان را واجب فرموده است.

شافعی رئیس مذهب می گوید:

ان كان حب آل محمد رفضاً *** فليشهد الثقلان انى رافض

اگر دوستی آل محمد رفض و از دین بیرون رفتن باشد پس جن و انس گواهی دهند که من رافضی هستم دوستدار آل محمدم نمی شود کسی مسلمان باشد و اقرار بوجوب مودت و ولایت اهل بیت نداشته باشد.

عمر بن فارض مصری که از مشاهیر عرفای عرب است و سنی ها او را صاحب کرامتش دانسته مقام شامخی برای

ص: 118

او قائلند دیوان شعر مفصلی دارد در آخر قصیده یائیه اش دو سطر شعر دارد:

ذهب العمر رضياعاً وانقضى ** با طلا ان لم افز منك بشيء

غير ما اوتيت من عهدى الولا *** عترة المبعوث من آل قصى

یعنی عمرم بباطل گذشت حالا که می خواهم بمیرم دستم خالیست یگانه تکیه و دلخوشی من ولایت عترت پیغمبر (صلی الله علیه و اله) است.

در صدر اسلام ابن عباس حبر و ربانی امت که جمیع فرقه های اسلامی او را قبول دارند آخر عمرش سنش از نود سال گذشته در حال نزع سر بلند کرد و گفت: اللَّهُمَّ إِنِّي أَنَقَرَّبُ إِلَيْكَ بحب الشيخ على بن ابیطالب (علیه السلام) پروردگارا من بتو تقرب می جویم بدوستی بزرگمرد علی بن ابیطالب یعنی آن چه موجب تقرب حقیقی بتو می شود دوستی علی (علیه السلام) است.

شواهد این مطلب از قول عامه مفصل است و اصل

ص: 119

مطلب از مسلمیات است صاحب كتاب ينابيع الموده که سنی حنفی است این کتاب را در دوستی اهل بیت تصنیف کرده و کتاب تذكرة الائمه در فضائل و معجزات دوازده امام از علی (علیه السلام) تا حجة بن الحسن نوشته است.

محمد بن طلحه شافعی کتاب مستقل «مطالب السؤل فی مناقب آل الرسول» درباره کمالات اهل بیت پیغمبر (صلی الله علیه و اله) و همچنین ابن صباغ مالکی کتاب فصول المهمه فى احوال الائمه - اين ها نمونه کتاب هائیست که علمای معتبر عامه در این باره نوشته اند بلکه برخی دیگر مانند «اخبار البیان في مناقب صاحب الزمان» كتاب مستقلی در خصوص امام دوازدهم حجة بن الحسن(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نوشته اند.

جواب: هیچ وقت در هیچ دوره ای شیعه با سنی طرف نشده چون از طرف امامان بما چنین اجازه ای داده نشده است حتی نماز جماعت را در مواردی که پیش می آید باید با آن ها خواند و صحیح می باشد جان و مال و ناموسشان نزد شیعه محفوظ و محترم است اما متأسفانه آنان ما را بد می دانند خون جعفری را برخی از آنان مباح می دانند اشتباه و نزاع از طرف آنان است تاریخ را ورق بزنید سنی کشی از طرف شیعه سابقه ندارد بلکه شیعه کشی از طرف سنی ها بوده است.

معاويه عليه الهاویه پس از مسلط شدن بر بلاد اسلامی صفحات تاریخ را از جنایات خودش سیاه کرد، شیعه کشی او از حجر بن عدی ها و رشید هجری ها را کم و بیش شنیده اید.

پس از او در هر دوره ای چه شیعه هائیکه مظلوم کشته شدند شهید اول فقیه اهل بیت را در شام کشتند علمای سنی فتوا بقتلش دادند چون عالم شیعه است همچنین شهید ثاني و قاضی نورالله شوشتری و دیگر از علمای بزرگ را بجرم شیعه بودن کشتند - خلاصه شیعه با آن ها دعوائی نداشته و ندارند آن ها بوده و هستند که متعرض شیعه می شوند در حالی که ما آنان را مسلمان و طاهر می دانیم در نکاح و ارث شیعه و سنی قائل نیستیم.

و علاقمندی بخدا و آن چه مربوط برب العالمین است ذکر کردیم این مطلب یعنی ایمان است، حقیقت پیدا کند و آن در وقتی است که نفس و هوی کنار گذاشته شود میل و اراده های شخصی و فردی رها شود تابع و علاقمند سفیر و نماینده او، محبوب خدا و واسطه فیض یعنی محمد (صلی الله علیه و اله) گردد.

وقتی مؤمن می شوی بقول خود سنی ها که محمد (صلی الله علیه و آله) نزد تو از جانت عزیز تر باشد اگر چنین شد خواهی نخواهی در مقام تبعیت و پیروی طوری می شوی که جان و مال و اولاد در برابر او چیزی نیست که بخواهی بخاطر آن ها از پیروی محمد (صلی الله علیه و اله) باز مانی.

تو که می گوئی «لا اله الا الله» ناچار باید هوای نفس و حب ذات (خود دوستی و خود خواهی) و شهوات را کنار بگذاری، اگر راستی خدا را دوست می داری باید تابع محمد (صلی الله علیه و اله) شوی چنان چه نص قرآن مجید است (1)

ص: 123

و يك فرد عادی از مسلمانان فرق نمی کند خلیفه و رئیس باشد یا نباشد چگونه ما پیش خود می توانیم کسی را بین خود و خدا حجت قرار دهیم کار شیعه روی میزان صحیح است نه تقلید و هوی.

شما می گوئید خلفای عباسی این چهار نفر (ابوحنیفه و مالك و احمد حنبل و شافعی) را معین کرده اند تا مسلمانان از یکی از این چهار فقیه تقلید نمایند حالا باید تا قیام قیامت هر مسلمانی که می آید در فقه پیرو آنان باشد؟

ولی ما می گوئیم قرآن مجید می فرماید: این راه من راست است پس آن را پیروی نمائید و راه های (دیگر و منحرف را) پیروی ننمائید که از آن راه (راست) کنار برويد «و بزحمت ها و ناراحتي ها بيفتيد» (1)

همه فرقه های اسلامی قبول دارند که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود «مثل و مانند اهل بيت من مانند کشتی نوح است کسی که در آن داخل گردید رستگار شد و کسی که از آن

ص: 125

کنار گرفت غرق و هلاك گردید (1)

کشتی اهل بیت را رها کرده در زورق شکسته و قایق پوسیده این و آن رفته ای که با نخستین موج ترا بقعر دريا می برد آن گاه بزبان می گوئید ما دوست اهل بیت هستیم پیرو محمد (صلی الله علیه و اله) هستیم.

کسی که سبط اکبر، فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و اله) حسن مجتبی را کشت با ذهر کذائی جگر او را ریزه ریزه کرد.

علی (علیه السلام) را دوست می دارید، معاویه را نیز می توانید دوست داشته باشید؟

می گویند معاویه مجتهد بود چرا نمی گوئید معاویه ایمان نداشت چون دوستی اهل بیت و عترت پیغمبر را نداشت که با علی (علیه السلام) جنگید مجتبی حسن (علیه السلام) را کشت و هزاران شیعه علی را کشت و مالشان را غارت کرد و با جنایاتش صفحه تاریخ را سیاه و ننگین کرد.

آن گاه بعضی از متعصبینشان بما ایراد می کنند که چرا سب معاویه می کنید؟ چرا باو لعن می کنید و دشنام می دهید.

دشمنی دشمن است.

اما ایرادی که بما می گیرند چرا بعضی از صحابه را سب می کنند چرا معاویه را لعن می کنند پاسختان را بشنوید: خدا آنان را لعن فرموده است در قرآن مجید می فرماید: کسانی که بخدا و پیغمبرش اذیت می کنند خدا در دنیا و آخرت ایشان را لعن فرموده است و عذاب خوار کننده برای آنان آماده فرموده است (1)

کسی که فرزند پیغمبر (صلی الله علیه و اله) را بکشد آیا به پیغمبر (صلی الله علیه و اله) اذیت نکرده است؟ پیغمبر در لحظات واپسین عمرش حسین را می نگرد و گریه می کند و می فرماید - مالی و یزید - مرا با یزید چکار؟ مگر من با یزید چه کرده ام؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از معاویه و یزید ناراحت است لعنت خدا مطابق این آیه شریفه بر معاویه و نظائرش می باشد چرا ما بآنان لعن نکنیم؟.

خود رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در جاهای متعدد بنی امیه و

ص: 128

خصوص معاویه را لعن فرمود (1) و سنت پیغمبر را امت باید پیروی کنند (2) از همه گذشته قرآن مجید آن ها را درخت لعنت شده نامیده است.

شیعه و سنی روایت کرده اند و «شجره ملعونه در قرآن» دودمان خبیث بنی امیه است رؤیائی را که در آیه شریفه نسبت بخاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) ذکر شده چنین نقل کرده اند.

فرمود در محخواب دیدم بوزینه هائی از منبر من بالا می روند (3) و مسلمانان را بقهقرا، پشت بقبله می کشانند و خودش هم تعبیر فرمود که این ها بنی امیه هستند - لعنت شده خدایند.

بنابر این وظیفه دوستی و ایمانی ما اینست که آنان را لعن كنيم. اللهم العن بني امية قاطبة

ص: 129

اهمیت بیشتری باین کار بدهند. لازمه دوستی اندوه در این ایام است که بسوگواری کردن آن اندوه قلبی آشکار می شود.

ضمناً خیلی باید مواظب بود که نفس و هوی در کار نباید که دیگر عزاداری و اداء حق ولایت نشده است بلکه معامله با خود است مجلس تعزیه داری، بعنوان تقرب بآل محمد است اما اگر خدای نکرده بغرض هوى و هوس شد مثلا می خواهد مجلس باسم خودش بر پا کند تا مشهور شود دیگر محبت محرکش در این کار نبوده است این جلوه خود است و گرنه اگر دوستی حسین (علیه السلام) محرك باشد مجلس من و تو ندارد و اگر غیر این باشد که ارزشی نداشته بلکه از گناهان کبیره و در صفحه سیئات ثبت می شود.

در این چند شب که مجلس ما بذکر ابی عبدالله الحسین منور است راجع بولایت که بزرگ ترین فریضه الهی و از ضروریات اسلام است صحبت می شود و گفتیم که شیعه و سنی روایات متواتری در این باره ذکر کرده اند.

امشب حدیث دیگری از صحیح ترمذی که از کتاب های

ص: 132

مورد اعتماد عامه است ذکر نمایم. این روایت را دیگران نیز نقل کرده اند از آن جمله یعقوبی در تاریخ بغداد:

باشی با کمال شوق خدا را بخوانی همان طوری که وقتی بچه بودی یاد پدر و مادر که می کردی خوش وقت و بآن ها دلخوش بودی حالا كه بزرك و عاقل شده ای می فهمی آن چه با آن ها داشتی باید با خدای خودت بهتر و بالاتر از آن را داشته باشی قرآن می فرماید «یاد کنید خدا را مانند پاکردنتان پدرانتان را یا بیشتر» (1) پروردگارا بیاد تو دلم زنده است (2) یاد تو که می کنم دلم زنده و خوش می شود.

باید خدا را دوست بدارید بواسطه آن چه بشما روزی می دهد باران رحمت را چه کسی برای ما می فرستد؟ اگر مدتی نیاید خواهید دید چگونه ناله ها بلند می شود.

مرویست که بعضی اوقات امیرالمؤمنین (علیه السلام) سرش را زیر باران برهنه می فرمود و دست بسرش می کشید آب باران را لمس می فرمود و حمد خدای را می کرد.

ص: 134

سوره منافقین درباره چه کسانی بود یا آیات متعدد راجع بمنافقین و گنهکاران و ... از اصحاب پیغمبر (صلی الله علیه و اله)

از هر طرف می نگری رحمت و نعمت خداست اما نفس سرکش خودت را می نگری نفس کفران کننده، نعمت ناشناس که تنها ایمان بخودش دارد. می فرماید خدا را چون منعم شما است دوست بدارید و چون خدا محمد را دوست می دارد شما هم باید او را دوست بدارید ﴿وَ أحِبّونی بِحُبِ اللهِ﴾ اگر راستی خدا را دوست می دارید لازمه اش این است که محبوب او را هم دوست بدارید معقول نیست کسی دیگری را دوست بدارد آن وقت محبوبش را دشمن بدارد.

عترت مرا هم بخاطر من باید دوست بدارید کسی که محمد (صلی الله علیه و اله) را دوست بدارد علی (علیه السلام) را که نفس محمد است (1) نمی شود دوست ندارد دختر محمد و فرزندانش را باید دوست بدارد پس لازمۀ دوستی محمد (صلی الله علیه و اله) دوستی عترت او است.

اگر شما بیک نفر اظهار علاقه کنید آن وقت پسرش را زمین بزنید ناراحت کنید، اظهار دشمنی با او کنید هیچ عاقلی نمی تواند

ص: 136

باور کند که شما در اظهار علاقه بپدرش راست می گوئید چون علاقه نشانه دارد.

عمر نوح کند و همه عمرش را بعبادت بگذراند و هموزن کوه احد طلای سرخ در راه خدا انفاق کند و با دوستی علی (علیه السلام) نباشد بوی بهشت را نمی شنود.

از خارجی هزار بيك جو نمی خرند *** گو کوه تا بکوه خلایق سپاه باش

باشد ولی در حقیقت از روی حب نفس باشد بهیچ وجه ارزشی نخواهد داشت چون برای تواضع نسبت به پروردگارش نکرده است تا ارزشی داشته باشد.

کسی که با علی (علیه السلام) کبر می ورزد برای او خاضع نمی شود با خدا کبر ورزیده و ضد ایمانست هر چند بزبانش اقرار به لا اله الا الله کند هواپرستی با خدا پرستی جمع نمی شود صورت میزان نیست ممکن است روی هوای نفس صد هزار تومان هم انفاق کند، نمازها بخواند، روزه ها برود ولی مطابق روایات رسیده وقتی با دوستی اهل بیت یعنی ایمان همراه نباشد خدا او را برو در آتش می افکند. (1)

نمی شوند زیر بار حق بروند و دست از تعصب و تقلید پیشینیان خود بردارند اینست که کفر معنوی و حقیقی دارند در این روش جز انانیت و خودخواهی چه دارند و خود پرستی و خود دوستی غیر از خدا پرستی است.

ایمان که حب علی است یعنی نفس و هوی کنار رود خود دوستی رها شود خدا و آن چه مربوط بخداست بیاید.

پس خلاصه مطلب این شد که محال است کسی برای حق خاضع باشد و برای علی خاضع نباشد. بتعبیر دیگر اگر ایمان بحق آمد، ایمان بعلی نیز هست و ایمان هم همان ولایت و دوستی حقیقی است. هر کس برای خدا كوچك شد، برای علی نیز کوچکی می کند بر عکس هر متکبر هوی پرستی که با خدا سرو کاری ندارد، با علی (علیه السلام) هم طرف است.

شد دیگر خدا پرست نیست.

براستی آن چه در بارۀ دوستی حقیقی یعنی ولایت فرموده اند، عین حق و حقیقت است نه این که مبالغه کرده باشند. اگر جب علی نباشد، تمام هوی و هوس و خیالات واهی است نه این که دیگر دل خالی باشد نه علی نه غیر علی چنین نیست.

ایمان که خدا را شناخته باشد و لازمه اش خشوع برای حق است، آن را در شیعیان علی (علیه السلام) باید جست لذا از اوصافشان می فرماید: آنان خاشع و خاضع و ذلیل برای حق بوده آرام و نرم می باشند. (1)

قساوت و غلظت، تند و تیزی ضد ایمانست (2) با محبت سازگار نیست زیرا محبت با مخضوع و خشوع، افتادگی و فروتنی برای حق و محبوب همراه است.

اگر ایمان آمد دیگر «من» در کار نیست تا خضوع و

ص: 141

خشوع که از لوازم ایمانست مال «من» باشد خودش را بعجز و نیاز شناخته هر چه دارد مال خداست، مال محبوبست لذا تسلیم حق است دیگر کبری در کار نیست.

کسی که علاقه مفرطی بدیگری پیدا می کند، ببینید چگونه در برابر محبوبش هیچ چیز برای خودش نمی بیند و چگونه با تمام هستی برای او خاضع است.

می شود راست می گوئی دلت از ایمان خبر دار شده است.

اگر چنین حالی نصیب شد، گفتیم کمالات محبوب در قلب منعکس می شود اگر با حسین علاقه داشتی البته علاقه حقیقی نه زبانی و هوس زودگذر، یعنی نفس و هوی را کنار گذاشتی خودخواهی و خود دوستی را رها کردی حب حسین در دلت جا گرفت، آن چه کمال حسینی است بمقدار ظرفیت دلت در توهم پیدا می شود. بهتر آن است که از روایت مثالی بزنم:

حاضر شود کشته شود لذا در روایت چنین رسیده که ملائکه در فضیلت پدر بر پسر، این جا متحیر شدند. آیا کار پدر بزرگ تر است که حاضر شده جوانش را قربانی کند یا کار پسر که برای امر خدا حاضر شده کشته گردد؟ خودش پیشنهاد می کند دست و پایم را ببند و ... با کمال وجد و خوشحالی.

معنی ایمان این جا بخوبی روشن می شود «من» و «خودی در کار نیست. رب من، منعم من، ولينعمت من خداست ولا غیر. هر چه رضای او باشد، در برابر امر و خواست او «خواست و اراده ای» نیست.

شنیده اید پس از آن که کارد نبرید، آن را بزمین زد و حیران بود تا ندای ﴿قَدْ صَدَّقْتَ اَلرُّؤْیا﴾ باو وحی گردید: از عهده آزمایش بیرون آمدی.

ابراهیم در این فکر رفت که ای کاش پسرم کشته شده بود و دلم بدرد آمده بود تا بیشتر بهره می بردم، بیشتر بروز محبت داده بودم. این مطلب را بپروردگارش عرضه داشت.

ص: 144

جبرئیل نازل شد گفت: ای ابراهیم آیا محمد (صلی الله علیه و اله) را می شناسی؟ چون قبلا مقام خاتم الانبياء و ملكوت را نشان ابراهیم داده بودند می دانست محمد (صلی الله علیه و اله) اول شخص عالم وجود و محبوب خداست. ابراهیم هم که دوست خداست حب محبوب خدا، حب خداست. پس ابراهیم هم باید محمد را دوست داشته باشد.

پاسخ داد: او را دوست می دارم. جبرئیل پرسید او را بیشتر دوست می داری یا خودت را ؟ گفت محمد (صلی الله علیه و اله) را.

در این گفتگو خوب دقت کنید، تا خودخواهی از بین نرود، شخص اصلاح نمی شود. چقدر در دوستی راست و یکتا شده که «من» در کار نیست.

جبرئیل پرسید: فرزند محمد (صلی الله علیه و اله) نزد تو عزیز تر است یا اسماعیل؟

گفت: فرزند محمد (صلی الله علیه و اله) و راستی درست می گفت. چون با خدا کسی نمی تواند كلك بزند و ابراهيم هم پيغمبر و معصوم است.

جبرئیل گفت: بدان جماعتی از امت این پیغمبر جمع

ص: 145

می شوند در زمینی بنام کربلا، آب را بر فرزندش می بندند آن گاه با لب تشنه او و فرزندانش را می کشند.

روضه ای که جبرئیل برای ابراهیم خواند، دلش را آتش زد بقسمی که سخت تر از کشته شدن پسرش دلش بدرد آمد. اگر سر پسرش بریده شده بود این قدر ناراحت نمی شد و لذا ﴿وَ فَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ﴾ بجای اسماعیل کشته بزرگی باو عرضه داشته تا اجر داغ کشته شدن فرزند را هم ببرد.

مؤمن حقیقی هم همین طور است مثل ابراهیم که فرزند پیغمبر آخر الزمان را راستی از فرزند خودش بیشتر می خواست.

آنان که خاک را بنظر کیمیا کنند *** آیا شود که گوشه چشمی بما کنند

نه بزبان تنها، بلکه با دل و جان ﴿سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ﴾ با هر كس با شما آشتی است با او آشتی و با هر کس با شما سر جنگ دارد، در جنگم «سلم لكم» نسبت بشما تسليم محض هستم چون شما اولیای رحمان و محبوب خدائید، نمایندگان منعم من هستید، من در برابر شما کبری ندارم، خاضع و تسلیم برای شمایم.

محبتی که حالا هست شاید یک صدم دل را گرفته است کاری کنید حب دنیا و شهوات کم کم شود بلکه کم کم بیرون رود و چیزی نماند جز حب حسین، یعنی تمام دل را ایمان فرا گیرد.

يارب دلم از غم حسین محزون کن *** در سینه ما محبتش افزون کن

جز مهر حسین (علیه السلام) هر آن چه باشد بدلم *** خون ساز و ز راه دیده ام بیرون کن

ص: 147

14

اسلامی، جدا و دور از اسلام معرفی نموده است.

خمر و عقوق والدین و غیره همه را حرام می دانیم، پس چرا از سایر فرقه های اسلامی جدا باشیم؟

گروش پیدا کند دور محبوب بچرخد، بميل و اراده او متحرك شود، هوی و هوس کنار برود:

و تعظیم و بزرگداشت محبوب را خشوع می گویند خشوع که آمد یعنی ایمان همین جا است دلی که برای پروردگارش خاشع گردد خودش را برای خدا كوچك بگيرد، ایمان در آن جا گرفته است قلدری ضد و مقابل ایمانست اگر خشوع باشد تبعیت یعنی حرف شنوی خواهی داشت ﴿ اَلْمُؤْمِنُونَ هَیْنُونَ لَیْنُونَ﴾ تا می شنود محمد (صلی الله علیه و اله) چنین فرموده است می گوید ﴿سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا﴾ شنیدیم و اطاعت نمودیم و اگر گناهی از او سرزند زود پشیمان و شرمسار می گردد و توبه می کند:

بدانيد حب علی و فاطمه و اولادشان نیز خواهد آمد و گرنه حب نیست بزبان ادعائی می کند.

ابن صباغ مالکی نقل می کند که پیغمبر (صلی الله علیه و اله) حسن و حسین علیهما السلام را روی منبر برد و فرمود ﴿اَللّهُمَّ اِنّی اُحِبُّهُما﴾ خدایا من این دو را دوست می دارم.

حالا آیا می شود کسی محمد را دوست بدارد حسنین را که محبوب محمدند دوست ندارد؟

کتاب های شیعه و سنی بسندهای مختلف از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رسیده است:

گردنکشی هم نداریم سر بآستانشان داریم و شرمساریم.

چگونه سر ز خجالت در آورم بر دوست *** که خدمتی بسزا بر نیامد از دستم

سعی خود را می کنیم اما در عین حال غرور همه نداریم چون گفتیم حب، با تذلل همراه است نه تعزز.

کن و کارهایش را بازرسی نما، ببین اگر خیانتی یافتی خبر ده تا تنبیه شود.

سلمان جواب دندانشکنی برایش نوشت: من از خدا متابعت می کنم نه از تو. خداوند در قرآن فرموده است: «ولا تجسسوا» در کار مسلمانان تفتیش نکنید، آبروی مسلمان را بردن حرامست. بدان در این حکومتی که از تو پذیرفتم هیچ تبعیتی از تو ندارم و عمل حذیفه را بحکم اسلام حمل بصحت می کنم.

این طور در مقام تبعیت از پیغمبر و علی محکم است.

حجة الوداع بما سفارش فرمود ﴿وَ لِیَکُنْ زاد أَحَدِکُمْ کَزَادِ اَلرَّاکِبِ﴾ در دنیا مسافر وار زندگی کنید. مسافر توشه اش مختصر است، بارش هر چه سبک تر و راحت تر است، جایتان را خوش نکنید چون کسانی که می خواهند همیشه همین جا بمانند. در نتیجه حسد ورزی ها، کینه توزی ها تا برسد بگناهان غیبت، تهمت آبرو ریزی و ضرب و قتل اين ها نتيجه حرف پیغمبر نشنیدن است و گرنه کسی که مسافر وار زندگی می کند، کجا باین چیزها می پردازد؟!

گفتند سلمان شما هم که همین طور زندگی کردید.

فرمود: نه، من بساطی دارم فرش و کوزه و کاسه ای دارم. همین اندازه هم بخودش بدبین است مبادا بوصیت پیغمبر (صلی الله علیه و اله) عمل نکرده باشد.

بزرگ شیعه این طور از آقایان خود متابعت دارد حالا ما متابعت حقیقی نداریم، حرفی دیگر است ولی سرکشی هم بحمد الله نداریم: اطراف معاویه هم نمی رویم.

حساب شیعه با دنیا پرستی مال و ریاست طلبی جداست بلکه مرامش دنبال حقیقت دین و ایمان که ولایت است،

ص: 158

رفتن است.

حالا معنى و حقیقت محبت ورزی را توجه کنید. با این فداکاری در راه خدا جان می دهد ولی هنوز شرمسار است آن طوری که سزاوار حسین (علیه السلام) است آیا وفا کرده است یا نه ؟ رو بآقا کرد و گفت «اوفیت» آیا و فا نمودم؟ نه این که خود و کارش را چیزی ببیند و بآن مغرور شود.

ما همه راستی در محبت ورزی و در مقام تبعیت، از هر جهت شرمساریم چیزی که هست گریخته از آل محمد نیستیم هر چند کاملا متصل نیستیم ولی امیدواریم کاملا جدا هم نباشیم. اگر گناهی پیش آمد توبه می کنیم و باز می گردیم.

«پروردگارا، گناهی که از من سرزده، از روی قلدری نبوده که بخواهم خدائی ترا انکار کنم یا دستورات را سبك شمارم و یا بپاداشت اعتراض نمایم و نه ترسانیدنت را مست بنگرم ولی گناهی پیش آمد و نفسم برایم جلوه داد. (1)

خداوندا از هر چه خلاف تبعیت و دوستی آل محمد بوده است از آن پوزش می طلبیم.

15

می گویند حضرت مسیح (علیه السلام) را بدار زدند و کشته شد در همان وقت در جهنم رفت و سه شبانه روز در آتش ماند تا پیروانش بدوزخ نروند لذا هیچ مسیحی بدوزخ نمی رود چون یک نوع اتحادی با مسیح پیدا نموده اند لذا «ابناء الله» یعنی پسران خدا و «احباء الله» دوستان خدایند. (1)

کسانی از مسلمانان هم که این حرف را درباره حسین بزنند قول بدون علم می باشد که کشته شدن ابی عبدالله بخاطر جهنم نرفتن مسلمانان باشد.

و محيط بتمام عالم هستی است هدف حسین از این حرف ها بالاتر بود که تو خیال می کنی - با علم باین که کشته می شود بکربلا آمد آیا می شود شیعه ها و پیروان خالص مکتب حسین (علیه السلام) از پیش آمدهای خود یا دیگران باخبر باشند ولی خود حسین نداند.

پاسخ داد آری چون این نخل، دار من است.

و همین طور هم شد روزی نخل را افتاده دیدند فرمود: وعده نزديك است - موقعي كه ابن زیاد خواست او را به دار بزند نخل را بر پا کردند و او را بدار زدند (1)

حبیب بن مظاهر و میثم تمار که شیعه علی (علیه السلام) است آتیه خود یا دیگری را می بینند اما حسین (علیه السلام) آتیه خودش را نمی بیند؟

بودیم که حسین (علیه السلام) می دانست چه واقع می شود در حالی که از هنگام تولد حسین (علیه السلام) تا آخر وفات پیغمبر (صلی الله علیه و آله) خبرهای متعددی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رسیده است که حسین عزیز در عراق شهید می شود.

هنگام وفات مجتبی حسن که ابی عبدالله گریه می کرد حضرت مجتبی (علیه السلام) فرمود ﴿وَلكِن لَا یَومَ كَيومِكَ﴾ (1) روزى چون روز تو نیست.

خود حسين (علیه السلام) در جاهای متعدد خبر از کشته شدن خودش می دهد.

بنا به خبری که در خرائج راوندی است هنگامی که خواست از ام سلمه در مدینه خداحافظی کند ام سلمه گفت فرزندم از رفتن بعراق در گذر خودم شنیدم از جدت که در زمین کربلا کشته می شوى و از خاك كربلا هم جبرئیل برایش آورده بمن داد و فرمود که وقتی دیدی این خاك همون شد بدان حسین کشته شده است (2)

ص: 166

حسین فرمود: مادر، خیال می کنی بر من پنهان است؟ می خواهی قبرم را نشانت بدهم؟ گفت آری - اشاره ای کرد حجاب ها از پیش چشم ام سلمه کنار رفت آن گاه نشانش داد این جا گودال قتلگاه من است - سپس دست دراز فرمود مقداری از خاک را برداشت و بام سلمه داد و فرمود آن را کنار خاکی که جدم بتو داد بگذار هر وقت خون شد بدان من کشته شده ام.

منادی ندا کرد: این قافله می روند و مرك دنبالشان هست علی اکبر گفت: مگر ما بر حق نیستیم؟ فرمودآری- گفت پس ما را باكى از مرك نيست.

رب العالمین رفتار کرده است.

اسم اسلام راهم نمی گذاشتند باقی باشد تا آن جا که می توانستند.

و نوشته ایست که باید علمدار آن را آشکار کند و خلق را بآن بخواند یعنی حجت ناطق می خواهد «اوضح بك الكتاب» نیاز بکسانی دارد که آن را نگهدارند و بمردم برسانند، چنین افرادی باید برای این هدف ایستادگی کنند، تا آخرین قطره خونشان را هم اگر لازم شد بدهند.

زحمت های رسول خدا (صلی الله علیه و اله) و استقامتش را در مدت بیست و سه سال بعثتش کم و بیش اطلاع دارید، در برابر زحمت های جسمی و روحی که از مشرکین و منافقین باو می رسید، چه مقاومت ها که می کرد همان طوری که خداوند باو دستور فرموده بود ﴿وَ اِسْتَقِمْ کَما أُمِرْتَ﴾ البته خدا هم چنین اشخاص مقاومی را برای رسالت برمی گزیند. (1)

این جا است که وظیفه حسین (علیه السلام) اقتضاء می کند حق را در برابرش آشکار کند قرآن را بقول و فعل آشکار نماید چون از ﴿هداة الى الله و دعاة الى الله ﴾ می باشد.

بحسب واقع بر حسین (علیه السلام) واجب بود که برای حفظ دین نه برای حکومت، مقاومت بفرماید و گرنه زندگی دنیوی و ریاستش چیست که حسین بخواهد جانش را روی آن بگذارد.

و ستم ها چندین برابر شده است، می ترسم پس از ما هم یادی از دورۀ ما بنمایند.

و حق مطلب آن است که برای ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) رشد عقلی مردم لازم است تا با آغوش باز خودشان حکومت مصلح جهانی را بپذیرند و تا مردم مستعد نشوند، مقتضی برای حکومت عدل پیدا نشده است. با زور که نمی شود بر مردم حکومت عدل نمود.

که انسان بخاطر آن جان بدهد. آیا سزاوار است. برای لهو و لعب، انسان فدا شود؟ تا چه رسد بنفس شریف ابی عبدالله الحسين (علیه السلام) و بستگان و یارانش.

برای چنین زندگی، هدف از زندگی در دنیا می باشد نه تلاش برای مال با حكومت یا شهرت.

مطلب را وارونه کند علی (علیه السلام) را مظهر کفر و خودش و عثمان را مظهر ایمان نماید و تا توانست کرد.

آرزو داشت اسم محمد (صلی الله علیه و اله) را محو کند اما نمی توانست چون می خواست باسم اسلام حکومت کند با علی (علیه السلام) که عین ایمان (1) و نفس محمد (صلی الله علیه و اله) (2) بود، در افتاد آن گاه پول و زور هم در عالم ماده خوب کار می کند، هر باطلی را حق و هر حقی را باطل جلوه می دهد.

پس از هزار و سیصد سال که از مرك اين ملعون (معاویه) می گذرد، هنوز عده ای از سنی ها او را خال المؤمنين می خوانند و باو رضی الله عنه می گویند. حلم معاویه را جزء ضرب المثل ها ذکر می کنند. اگر سیاست اقتضاء می کرد یا پیرمرد با پیره زنی مقابلش حرفی می زد، باو فحش می داد، می خندید و چیزی هم باو می داد اما مالك اشتر و محمد بن ابی بکرورشید هجری ....... را کشت. آیا کشتار شیعیان

ص: 176

على (علیه السلام) نشاة حلم معاویه است؟

شیخ شوشتری می فرماید: جلو این تبلیغات چهل ساله معاویه را جز قیام حسین چه چیز می گرفت؟ یزید و معاویه و کسانی را که بنی امیه را روی کار آوردند، کی می توانست رسوا کند؟ بمسلمان ها بفهماند این دینداری و ایمان نیست که بنی امیه دارند، این ها کافرند، اگر اعتقادی به پیغمبر (صلی الله علیه و اله) داشتند. باولادش این طور معامله نمی کردند آن هم حسینی که این قدر درباره اش سفارش شده است.

که خداوند برایشان تقدیر فرموده (1) در مجلس ابن زیاد و یزید با سخنان آتشین خود و در بازار کوفه و مواقف متعدد و در اثناء راه آنان را رسوا فرمود در اسلام سابقه نداشت زن مسلمان را اسیر کنند آن هم دختر پیغمبر (صلی الله علیه و اله) را، ببچه شیر خوار هم رحم نکنند...

و با بيعت او را تصديق كن يا خدا و ايمان و تقوى و عدالت و فضیلت و کشته شو.

اگر حسین (علیه السلام) استغفر الله طالب دنیا بود بهترین وسائلش را فراهم می کردند فقط اقرار بکند یزید جانشین پیغمبر درست است - اما اگر زیر بار نرود باید مالش از کفش برود سر به بیابان بگذارد آخرش هم او را بکشند.

این جا جای توحید در عبودیت است استقامت در راه خدا و یکتا پرستی و پشت پا بهوی و هوس و جز خداست.

می خواهی زیباترین دختران از شریف ترین قبائل عرب را برایت خواستگاری و بتو تزویج می نمائیم دست از این دعوت و بدگوئی به بت ها بردار.

ابو طالب پیغام مشرکین را به پیغمبر رسانید فرمود: اگر آفتاب را در دست راستم و ماهتاب را در دست چپم بگذارند دست از دعوتم بر نمی دارم (اشاره باین که مال و ریاست و زن سهل است چنین امر فوق العاده ای را بر فرض محال برای من هم بتوانند انجام دهند من دست از هدف خود بر نخواهم داشت).

کسانی که کاری بقیامت ندارند هر چه هست خیال می کنند در همین دنیا و زرق و برق آنست همچنین جای دیگر می فرماید: این افراد دنیا را دوست می دارند و روز سنگین و بزرگ یعنی قیامت را پشت سر انداختند. (1)

تنها حكومت و ریاست و خور و خواب و شهوترانی هدفشان می باشد «در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است». (2)

شکی نیست یزید و یزیدیان مصداق قطعی چنین افرادی هستند که در قیامت شك داشته جز زندگی مادی هدفی ندارند برنامه حسین (علیه السلام) باید چنین باشد که دعوت جدش را دنبال کند همان طوری که محمد (صلی الله علیه و اله) با پدران همین یزید جنگ ها کرد و مبارزه ها فرمود ناحق آشکار گردید حسین هم عملا باید مبارزه کند قرآن جدش را که نمونه ای از آیاتش ذکر شد برای مردم بی خبر که اکثریت قریب باتفاق آن روز را تشکیل می دادند آشکار فرمايد «و اوضح بك الكتاب»

ص: 181

در برابر چنین افرادی، مؤمنین بخدا و دوستداران حق در راه خدا باید از جان و مال دریغ نورزند زیرا «هر آینه خداوند خریدار جان ها و مال هایشان است در برابرش بهشت جاودان را بآنان عنایت می فرماید بنابراین در راه حق می جنگند و می کشند و کشته می شوند این وعده حق خداست که در تورات و انجیل و قرآن داده است و کیست که از خدا بوعده اش وفاکننده تر باشد پس شاد باشید و مژده باد شما را ای مؤمنین بداد و ستدی که با خدا کردید که هر آینه رستگاری بزرگ است. (1)

حسین (علیه السلام) رئیس مؤمنین این آیه را عملا آشکار فرمود در راه حق باید مؤمن از همه چیزش بگذرد علاوه بر مال که در عمرش چندین مرتبه پیش آمد که انفاق های عمده اش را در کتب تواریخ ثبت کرده اند تا روز عاشورا

ص: 182

که همه علاقه هایش را هم داد.

سراغ ندارم که عبادت خالص را این طور آشکار فرموده باشد لذا خدا هم همان طوری که در روایات متعدد وعده داده شده در همین دنیا بکار حسین ترتیب اثر داده و آقائی او را آشکار فرموده، اما اگر کار برای خدا نبود مانند ابن زبیر می شود:

خلافت عبد الملك مروان توسط حجاج بن يوسف بقتل رسید.

پس حسین و ابن زبیر هر دو قیام کردند و هر دو هم کشته شدند، اما ابن زبیر مردم را بخودش می خواند و حسين بخدایش. (1)

این زبیر قیام کرد و گفت بزید باطل است من باید خلیفه شوم، خلافت و حکومت می خواست او پائین بیاید خودش بالا رود، کسی که خواهان حکومت است فدائی شیطانست ابن زبیر که کشته شد کشته نفس و هوی شد فدائی راه شیطان شد اما حسین (علیه السلام) ابداً خواهان حکومت دنیا نبود كودك صفتانند که ریاست نزد آنان مهم است اما کسی که از جزئیت بیرون آمده می فهمد زندگی دنیا جز بازیچه چیزی نیست «لهو و لعب» است صرف خیال و اعتبار همراه هزاران رنج و درد، سر حسین (علیه السلام) اعلی و اجل است که بنده نفس و هوی و ریاست شود «داعی خدائی» است.

ص: 185

ابوثمامه گفت یا اباعبدالله از عمر ما چیزی نمانده لشکر هم نزديك شده اند اينك زوال است همه آرزو داریم نماز دیگری با تو بخوانیم حسین نگاهی بآسمان کرد دید آری ظهر شده است او را دعا فرمود: خدا ترا از نماز گزاران قرار دهد و در آن گیر و دار نماز خواند و عملا امر بنماز کرد.

17

که با سایر حیوانات در آن ها شریکست دارای روح انسانی است و باید بالاخره بكمال خودش در دنیا برسد تا پس از مرگ خوشبختی حقیقی بهره اش گردد.

البته اگر در رشته کمال نیفتد (بعداً شرح داده می شود کمال چیست؟) بتبع زندگی دنیویش هم به امن و خوشی نسبی می گذرد.

برای خدا در مقام پرستش هیچ انبازی نباید گرفت (1)

البته این مطالب مربوط بزبان نیست حال و وضع شخص ميزان است غیر خدا پرست هیچ وقت بكمال نمی رسد همین جا هم زندگیش نکبت بار است بطور کلی هر کس از خدا و پرستش خدا روی گردانید دچار زحمت ها و مرارت های روحی خواهد بود خواه خودش هم بفهمد يا نفهمد چنان چه قرآن مجید بیان می فرماید (2)

کرده بود نزديك صد هزار دلار کار کرده و تنها هشتصد دلار باو داده اند می نویسند نزديك سه هزار دختر و پسر گمشده در این اماکن پیدا شده اند.

این نمونه کوچکی از وضع جهان مادی و غافل از خدا است در چنین اجتماعی چگونه راحتی روحی کم است؟ این همه خود کشي ها جز نتيجه ضيق روحی است؟ سختی زندگی روانی نه مادی است که حتی ستاره های ثروتمند سينما و باصطلاح هنرمندهای پول دار را بخود کشی وامی دارد.

و معبودش برترین معبودها گردد (1) تنها بنده یکی شود خدا و بس، نه بنده بشری چون خودش و نه هوی و ماده.

تا از این جا دل نکندکی می تواند بخدا دل بندد باید دنیا را محل عبور بشناسد و بفهمد که این جا ماندنی نیست نه این که جایش را پهن کرده دل خوش کند و پیروی هوای خود نماید (2) بنده زر و زیور و شخص پول جمع کن دینش همانست و باو وعده عذاب داده شده. (3)

پس کمال و سعادت بشر را قرآن در اخلاص در بندگی خدا می داند و بس.

این حقائق قرآن بود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مدت بعثتش بخلق رسانید و کثیری هم حاضر شدند بپذیرند.

اخلاص در بندگی بود رها شد و مسلمان ها در هوی پرستی و ریاست طلبی افتادند توحید در عبودیت را کنار گذاشتند خودخواهی و هواپرستی را جایگزین آن کردند لذا در چه فسادها که واقع شدند با این که خیلی حفظ ظاهر می کردند اما حسد ورزی ها و كينه توزي هايشان را نمی توانستند پنهان دارند.

خلیفه سوم که در پول جمع کردن هم افتاد چه افراط و تفریط ها که کرد چیزی که در کار نبود اخلاص در عبودیت حق بود، مسلمان ها در جاده شیطنت افتادند نماز می خواندند جهاد می رفتند اما روی میل خود حرکت می کردند.

نخستین میل، جلو افتادن ابوبکر بود پس از او چون عمر در این راه خدمت کرده بود او جلو بیفتد سپس با نقشه ای شیطانی عثمان را روی کار آورد.

که از هر جهت بر اسلامش استقامت ورزيد على (علیه السلام) بود و یاران معدودش، دنیا و هوی چیست ؟ خدا و بس.

وقتی فاطمه زهرا (علیها السلام) پرسید چقدر تحمل می کنی حق مرا غصب کردند و ... فرمود این شمشیر و این بازو همان است اما اگر می خواهی نام پدرت باقی بماند یعنی دین اسلام در اختیار مردم باشد باید ساکت باشم صبر کنم.

اگر علی (علیه السلام) هوای نفس داشت در این موقعیت هرگز ساکت نمی شد ولی علی (علیه السلام) خدا را می خواهد نه ریاست خودش می بیند رضای خدا در صبر است لذا 25 سال صبر می کند.

روایتی که سنی ها هم نقل کرده اند «صراط مستقیم» یعنی علی (علیه السلام) و ولایت او چون تنها راه خداست نه غیر خدا.

با تبليغ عملی و قولی اسلام حقیقی، عده کثیری را در راه خدا، صراط مستقیم و ولایت خودش انداخت.

لعنت خدا بر معاویه که نقطه مقابل على (علیه السلام) ايستاد بشر را به پول پرستی و ریاست طلبی خواند، این شیطان روزگار کوشید هر شیعه علی (علیه السلام) را که توانست با پول فریفت و او را پول پرست کرد مثل خودش و اگر نمی توانست او را می کشت مانند مالك اشتر را زهر داد و رشید هجری و غیر او را از بین برد.

گفت: دین مرا هم بخر - پاسخ داد تو که دین نداری که بخرم مع الوصف برای این که رنجیده خاطر نشود پنجاه هزار درهم دیگر را هم باو پرداخت.

بعضی از سنی های متعصب می نویسند: اگر کسی یزید را مسلمان و دیندار بداند، نشانه بی دینی خودش می باشد. جاهد می گوید: خدا لعنت کند کسی را که یزید را لعنت نکند یعنی لعن یزید را جایز نداند. (1)

روزه هایشان ببرکت آقا پذیرفته و اجرش مضاعف می شود تزکیه حسینی می گردند. بهترین گواه عرایضم حدیث معاوية بن وهب است خلاصه آن را عرض می کنم:

فرمودید، اگر برای کافری می کردید مشمول رحمت خدا می شد. از این ببعد خودم را حتماً بقبر حسين (علیه السلام) خواهم رسانید.

بك الثواب» چنان چه مصيبتش نیز نامحدود است «اعظم بك المصاب» مانند مصیبت حسین (علیه السلام) در عالم سراغ نداریم مصیبتی که انقلاب در آسمان ها و زمین پدید آورد. (1)

پستانش پیدا شد ظرف آورد پر کرد همه خوردند آن گاه خودش میل فرمود و ظرف های ام معبد را پر کرد. آن گاه خواب قیلوله رفت پس بیدار شد آب طلبید و برای نماز وضو گرفت.

در نزدیکی خیمه درخت خاری بود بنام عوسجه، سه مرتبه مضمضه و استنشاق فرمود و پای این درخت ریخت و فرمود: ﴿ لِهَذِهِ الْعَوْسَجَةِ شَأْنٌ﴾ برای این درخت خصوصیات و «معجزاتی» است.

خواهرزاده ام معبد گوید ما تا آن روز وضو و نماز را ندیده بودیم- پیغمبر و همراهانش رفتند.

فردا دیدیم این درخت بزرگ و سبز شده شاخه و برگ روئیده میوه ای مانند سیب زمینی کرده که از عسل شیرین تر و از مشک خوشبوتر است. از خصوصیاتش آن که هر حيوان مریضی از برگ آن می خورد خوب می شد، اگر کم شیر بود، پر شیر می شد رخی از قبائل عرب که از آن جا رد می شدند، برای استشفاء از برگ آن همراه کاروان می بردند از برکت این درخت وضع مادی ام معید هم خوب شد.

ص: 200

ده سال گذشت روزی دیدیم وضع درخت دگرگون شده میوه ها ریخته و برگ ها از طراوت افتاده است.

پس از چند روز خبر آوردند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از دنیا رفته است. درخت، میوه می داد اما كم و كوچك و مزة سابق را نداشت.

روزی دیدیم درخت دیگر برگ و ميوه ندارد، پس از چند روز از کوفه خبر آمد علی (علیه السلام) را کشتند.

بیست سال گذشت و از چوب های درخت استشفاء می کردند روزی دیدیم خون از شاخه های درخت ریزش می کند مانند خونی که از گوشت جدا می شود، متحیر ماندیم تا شب شد دیدیم دور این درخت صداهای ناله بلند است «يا ابن النبی - یا ابن الوصی» ای پسر پیغمبر ای پسر جانشین پیغمبر، اجنه عزاداری می کنند برای پسر پیغمبر (صلی الله علیه و اله).

طولی نکشید خبر آمد حسین را در کربلا کشتند.

درخت خشکیده شد دیگر نه ساقه و نه ریشه، کم کم از بین رفت.

ص: 201

واللَّهِ مَا جِئْتُكُمْ حَتَّي بَصُرْتُ *** بِهِ بِالطفِّ منعفر اَلْخَدَّيْنِ مَنْحُوراً

وَ حَوْلَهُ فِتْيَةٌ تُدْمِي نُحُورهم *** مِثْلَ اَلْمَصَابِيحِ يَغْشُّوْنَ اَلدُّجِيَّ نُورا

بخدا سوگند باز نگشتم مگر این که دیدم صورت حسین خاک آلود بود او را نحر کرده اند. (1)

شیخ شوشتری رحمه الله می فرماید: حسین که سر در بدن نداشت، این مؤمن جنی از کجا دانست که صورت حسین خاک آلود و او را نحر كرده اند؟ آه از وضع قرار گرفتن بدن...

18

ایراد را عنوان می کنیم و پاسخش را نیز ذکر می نمائیم:

ایراد اول آن که در مورد قضایای کربلا چنان چه می گویند از مقدرات حتمی الهی بوده و پیش از خلقت تقدیر شده است و بهر پیغمبری آن را تذکر می دادند و خود پیغمبر خاتم (صلی الله علیه و آله) نیر فرموده: «خداوند خواسته است ترا کشته ببیند» (1) بنابراین خود ابی عبدالله الحسين (علیه السلام) باختيار بكربلا نرفته و مجبور بوده است و کاری که از روی جبر باشد، پاداش ندارد چنان چه لشکریان یزید نیز چون مجبور بودند تقصیری ندارند پس عقابی هم نباید داشته باشند.

پرسش دوم این است که آیا ابی عبد الله الحسین (علیه السلام) می دانست کشته می شود یا نمی دانست؟ اگر بگوئیم نمی دانست که منافی با علم امام است علاوه، دلیل بر دانستنش خبرهائی که خودش داد و خاك كربلا را به ام سلمه داد و فرمایشاتی که باو داد و ما هم قبلا ذکر کردیم چنان چه در خطبه آخرش در مکه معظمه خبر از کشته شدنش در این سفرداد و فرمود: «برای من گزیده شده جای افتادنی (قتلگاه) که به آن

ص: 204

برخورد می کنم چاره ای از مقدرات الهی نیست» (1)

بنابراین حسین (علیه السلام) می دانست در این سفر کشته می شود پس چرا آقا رفت؟ مگر نه قرآن می فرماید: بدست خودتان خود را بهلاکت نیفکنید. (2)

پاسخ این دو ایراد، بزبانی ساده و قابل فهم عموم بیاری خداوند متعال ذکر می گردد، اما پاسخ ایراد اول:

چند دفعه بیمار می شود و بچه بیماری هائی مبتلا می گردد، چه مقدار از عمرش فقیر یا گرفتار و چه مقدارش ثروتمند و راحت است.

امور اختیاری هم در علم خدا گذشته، مثلا فلان روز این شخص چه می کند ؟ باختیار خودش كارنيك یا كار بد می کند، باختیار خودش بمسجد مي رود يا بسينما، مقدرش هست باختیار خودش نه این که بزور او را بسینما می برند يا بمسجد.

این کار بر خدا آسانست. (1)

در کتاب الهی که مرحله ای از مراحل هستی در عالم غیب است، همه امور کلی و جزئی برای هر فردی ثبت و ضبط است و اگر کسی گمان کند چطور چنین چیزی می شود و امر مشكلی است اشتباه کرده «عَلَى اللّهِ يَسِيرٌ» در برابر دستگاه قدرت الهی و عظمت حق چیزی نیست.

آن است که هر فردی هر کاری که می کند باختیار خودش، خدا می داند و امضاء فرموده، جلوگیری از آن نمی فرماید.

هر کس خوب می شود یا بد می شود، باختیار خودش چنین شده نه کسی بزور او را خوب یا بد کرده باشد.

ای که گوئی این کنم یا آن کنم *** خود دلیل اختیار است ای صنم

کسی که افتاده ای را بلند می کند و کسی که مظلومی را می افکند، هر دو با اختیار کرده اند و خداوند از هیچ کدام جلوگیری نمی فرماید بلکه امضاء فرموده یعنی نیرو و قدرت بهر دو داده (1) تا امتحان شوند.

پس «مقدر» یعنی امضاء شده خدا، اذن و امضاء خدا غیر این است که خدا این کار را کرده باشد یعنی جبر باشد.

قضیه کربلا نیز از جمله پیش آمدهای عالم هستی است که خداوند قبل از آفرینش، در ازل می دانسته و امضاء هم فرموده است نه این که خودش کرده است. می دانست که

ص: 208

حسین (علیه السلام) باختیار خودش می آید و شمر و ابن سعد و غيره باختیار خودشان می آیند.

بلکه باید همه مهلت داشته باشند کارهایشان را امضاء بفرماید مانعشان نشود تا سعادت سعداء و شقاوت اشقياء آشکار شود و گرنه کی خوبان بدرجات عالیه می رسند.

شب در عالم رؤیا دیدم مقامات عالی و باغ و بستان فراوانی است مبهوت شدم خدایا این مقامات از کیست؟ ناگهان بزرگی را دیدم خودش بمن فرمود: آیا مرا می شناسی؟ گفتم نه - فرمود من همان سیدی هستم که بر دار آویخته شدم.

آن گاه میان زمین و آسمان ندا بلند شد: بردباری ما نسبت بستمگران، ستمدیده ها را بدرجات رفیع می رساند (1)

این درجات برای مظلومین بواسطه همان امضاء خداوند می باشد که جلو ظلم ستمگر را نگرفت اگر مصلحت نداشته باشد اصلا واقع نمی شود یعنی امضاء و اذن خداوند بدون مصلحت نیست و اگر مصلحت داشته باشد جلوگیری از آن نارواست منع از مصلحت قبیح است و کار قبیح از خداوند محال است.

سر در مصلحت کارهای خداوند عالم در آورد آن چه بنظر می رسد چند مصلحت عمده می باشد.

1- احیاء دین اسلام و آشکار کردن حقیقت ایمان.

2- احقاق حق و ابطال باطل - پیش از قضیه کربلا ظاهر سازی و حقه بازی ها کرده بودند بقسمی که حق و باطل کاملا در هم بود و از هم تشخیص داده نمی شد و چه بسا حق را بجای باطل و باطل را بجای حق می گرفتند.

حسین (علیه السلام) با این کارش حق را آشکار فرمود و باطل را رسوا ساخت.

3- حسین (علیه السلام) با این کار می خواهد در مقام محبت ورزی بحدی برسد که برای هیچ پیغمبری هم پیش نیامده است حتی برای ابراهیم خلیل که پس از خاتم الانبیاء از همه انبیاء اشرف است.

خدا می خواهد حسین (علیه السلام) را بمقام رفیعی برساند که بی سابقه است محبت ورزی برب العالمین، سعادتی است که برای هیچ کس این طور پیش نیامد که هر چه مورد علاقه است بدهد از همه برای خدا صرف نظر کند لذا

ص: 212

رسول خدا (صلی الله علیه و اله) باو فرمود:

برای تو نزد خدا درجه ایست که جز بسبب شهادت بآن نمی رسی (1)

4- از مصالح خفیه در امضای خداوند نسبب بقضایای کربلا - برکاتیست که بدیگران می رسد در دنیا و برزخ و قیامت. در ضرب المثل هاست که می گویند فلاني بيك تير چند نشان می زند، خداوند با امضاء قضیه کربلا چه برکات و خیراتی که عنایت فرموده از آن جمله:

عاشورا بود یک نفر سنی مالکی مذهب کنار من نشسته بود من ساکت بودم اما او خودش بسخن آمد و گفت عاشورای حسین (علیه السلام) است و بعضی از قضایای کربلا را نقل می کرد و اشك مي ريخت.

19

﴿ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ ۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا ۖ وَلا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ﴾ سوره لقمان 31 آیه 34

او را در فکر عیوب دیگران می اندازد تا از فکر خودش و پی بردن بعیب های خود و اصلاحش او را باز دارد، در ضمن دعا می خوانید ﴿و مِنْ شُرُورِ اَنْفُسِنا﴾ خداوندا بتو پناه می بریم از شر نفس های خودمان.

و در روایت مشهور نبوی است که دشمن ترین دشمنان تو نفس خودت است. (1) از جمله خیانت های نفس، وارونه جلوه دادن حقائق است مثلا غروری که ناپسند و باید از آن دووی جست آن را بصورت رجاء كه واجب و عين ايمان است نشان می دهد.

یا مثلا کسی که هدفش سوداگری و تجارت است برای منفعت بردن، زحمت می کشد از این شهر جنس می خرد بآن شهر می برد این نشانه امید و رجاء است.

اما غرور در این مثال ها، طمع بهره بردن و خرمن برداشتن است بدون این که تخم بکارد امید منفعت بردن بدون تجارت، از این بدتر عقب گرد نسبت بهدف بجای این که بسمت شرق برود بغرب می رود.

بنابراین غرور آن است که انسان هدفی را در نظر بگیرد و انتظار رسیدن بآن را داشته باشد بدون آن که برای رسیدن بان تلاش بکند.

افتاد باید از هوی و هوس ها بگذرد. (1) اما جاده جهنم گناه ها و شهوات است. آن گاه اگر کسی در طریق جهنم افتاده راه دوزخ را پیش می گیرد و امید رفتن ببهشت داشته باشد؟ آیا راست است چنین شخصی را می شود گفت امیدوار ببهشت؟

گریه بر امام حسین (علیه السلام) کردی، رو ببهشت آوردی (2) ولی پس از آن اگر گناه کردی خودت را در جاده جهنم افکندی، دیگر توقع بهشت داشتن غرور است، کسی که دارد بر عکس هدف حرکت می کند آن وقت توقع رسیدن بهدف را داشته باشد غرور است نه امید.

می شود، گناهانش آمرزیده می شود یعنی عزادار حسین، درست است گناه کرده ای اما نا امید مباش در راه حسین افتاده ای راه بهشت است.

بعین مثل آیه توبه است که در سوره زمر می فرماید: بگو ای بندگان من که برخود ستم کرده اند از رحمت خدا نومید مباشید هر آینه خداوند همه گناهان را می آمرزد (حالا که چنین است) پس رو بیاورید و بازگشت کنید بسوی پروردگارتان (1)

باز گردید بسوی پروردگارتان.

گریه بر حسین (علیه السلام) هم همین طور است موجب تقرب می گردد، در جاده بهشت افتاده ای پس از گناه و رها کردن راه طاعات ببرکت حسین و گریه بر او خدا ترا می پذیرد، اینست معنی امید بوسائل حسینی (علیه السلام) نه این که از این ببعد هر غلطی خواستی مرتکب شوی که يك وقتي بر حسین (علیه السلام) گریه کرده ای.

هرگز امام (علیه السلام) امر بغرور نمی فرماید، نفس و شیطان است که آدمی را مغرور می نماید.

گذشته بخودم می گویم ای تاجر ورشکسته سرمایه عمر بر باد داده در این مدت تجارت چه رنجی برده ای؟ ای زارع در این مدت چه کاشتی؟ کشت ایمان و عمل صالح داری که می خواهی با خودت ببری؟ حالا که می خواهی بمیری آیا ایمان داری؟ ایمان نشانه دارد:

اگر کسی خدا را شناخت و او را مولا و سرپرست خود دانست در برابر خواست او خواهی نخواهی تسلیم نخواهد بود چون و چرا ندارد. (1)

من پیرمرد آیا پس از يك عمر از رضا و تسلیم بهره ای برده ام؟ آیا بیم و امیدم فقط بخداست؟ شیخ می فرماید من که چیزی از خودم سراغ ندارم می خواهد مرا يأس بگیرد:

نمی بینی ولی امت محمد (صلی الله علیه و اله) و شیعه علی (علیه السلام) و دوست اهل بیت که هستی.

توکل صبر شکر رضا تسلیم خوف رجاه که از لوازم ایمان است بهره ئی در خود نمی بینم اما شکر خدای را از - باب الحسین (علیه السلام) که وارد می شوم نشانه هائی سراغ می کنم که امیدوار می شوم ایمانی در من هست.

یکی روایتی که از خود ابی عبد الله الحسین (علیه السلام) رسیده من کشته شده گریه ام نزد هر مؤمنی یاد نمی شوم مگر گریان می شود (1) می بینم وقتی اسم حسین (علیه السلام) برده می شود دلم شکسته می شود اشکم روان می گردد معلوم می شود بحمد الله ایمانی دارم.

دیگر روایتی که می فرماید: شیعیان ما از زیادتی طینت ما آفریده شده اند بسبب حزن ما اندوهناك و بسبب شادی ما شادمان می گردند.

هلال محرم که پیدا می شود ایام حزن آل محمد می رسد می بینم من هم اندوهناك می گردم معلوم می شود ارتباط روحانیت که میان اهل بیت و شیعیانشان می باشد از آن بهره ئی دارم.

ص: 225

مختصر حسناتی اگر داشته باشم مفلس می شوم.

لكن دلم شاد شد که در توسلات بحسین (علیه السلام) ثواب های عظیمی است که اگر صاحبان حقوق اطرافم را بگیرند و از من بردارند، از بس زیاد و پر برکت است چیزی هم برای خودم می ماند:

قبر حسین (علیه السلام) است.

البته از يك حج و عمره تا نود باعتبار حال و معرفت و محبت زائر قبر حسین است با چه علاقه ای رو بقبر حسین (علیه السلام) رفته است.

چنین ثواب های عظیمی که برای زیارت کننده قبر حسین است موجب دلشادی من گردید.

شفاعت کن و در روایت دیگر هر کس را می خواهی ببهشت داخل كن البته همان طور که اشاره کرده شد بسته بمراتب ایمان و دوستی و معرفت زیارت کنندگان است بعضی تنها در ده نفرتوانائی شفاعت دارند و برخی کارشان باین جا می رسد که آن ها گویند ﴿أُدْخِلَ في اَلْجَنَّهَ مَنْ شِئْتَ﴾ هر که را خواهی یبهشت درآور.

شیخ می فرماید: من که زائر حسین هستم اگر این مراتب برای من نباشد و نتوانم کسی را ببهشت ببرم، لااقل از برکت حسین (علیه السلام) جهنمی نمی شوم.

20

خوف و رجاء که نشانه های ایمانست خبری نیست.

از جهت عمل، آیا واجباتی که انجام دادم شرائط قبول را داشته است؟ یأس که شخص را گرفت ناگهان متوجه وسائل حسینی (علیه السلام) می شود برق امید در دلش می تابد.

می آید مگرنه زیارت قبر حسین، عزای حسین، گریه بر حسین، انفاق و اطعام در راه حسین و بنام حسین، رحمت واسعه حق است ای کسی که از گناهانت ترسناکی، بدان خداوند گریه کنندگان بر حسین را می آمرزد، بلطف خدا امیدوار باش.

ایام عاشورا برایش با سایر ایام یکسان باشد.

در مسند احمد حنبل پیشوای سنی ها است از قول رسول خدا (صلی الله علیه و اله) ایمان کسی کامل نمی شود مگر وقتی من نزد او از جانش عزیزتر باشم و اولادم از اولادش نزد او عزیز تر باشد.

اولاد حسین نزد او از اولاد خودش عزیزتر باشد آن وقت متوجه هنگامه عاشورای حسینی شود و محزون نگردد یقیناً دروغ می گوید کجا اولاد حسین (علیه السلام) نزد او «احب» می باشد بلکه اگر علاقه باشد کم تر از این حدی که گفته شد یقیناً متأثر می شود.

بر پا فرمود حتی روایات متعددی از طریق سنی ها رسیده هر کس مایل بود بكتاب سيرتنا ... تأليف مرحوم علامه امینی علیه الرحمه مراجعه نماید از آن جمله:

چند مجلس در خانه عایشه و همچنین ام سلمه و چند مجلس در مسجد و چند مجلس در ضمن سفر، تمام این روایات را از سلسله سند عامه ذکر فرموده است.

ائمه ما نیز عاشورا سالگرد قتل حسین، ایام حزن و اندوهشان بوده است شیعه است شیعه هم باید همین طور باشد.

البته بر هر کس لازم است هدف حسین را بیابد و آن را پیروی نماید ولی نه این که با این جملات جالب منکر فضیلت گریه بر حسین و عزاداری و انفاق بنام او گردند.

یا با بعید شمردن روایات رسیده در آمرزش گناه زائر یا عزادار حسینی اصل آن را انکار نمایند همان طوری که چند شب قبل راجع بغرور و رجاء و فرق آن دو گفتم وسائل حسینی موجب رجاء است نه غرور و مانند باب توبه است امشب هم باین مناسبت تشبیه بشفاعت می کنیم:

دیگر است کی گفت که هر کس هر کاری دلش خواست می کند که شفاعت بدادش می رسد؟!

نفرموده اند که هر کس هر گناهی مرتکب شد، حتماً شفاعت باو می رسد بلکه شفاعت فی الجمله هست بعضی را نجات می دهند.

شفاعت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و امامان و دیگر شفعاء بکسی که منکر قیامت و تارك نماز و زكوة است نخواهد رسید.

چگونه تارك الصلوة مورد شفاعت واقع می شود و حال آن که روایت مشهور از امام صادق (علیه السلام) در بستر بیماری که در آن از دنیا رفت ببستگانش که دورش جمع بودند فرمود: شفاعت ما بکسی که نمازش را سبك گیرد نمی رسد. (1) چگونه است اگر اصلا نماز را ترك كند ؟!

بخیلی که از بذل مالش در راه خدا امساك كند می ترسد کم شود با معامله با خدا کاری ندارد، کی شفاعت باو می رسد؟ یا مثلا آن نادانی که کفر می گوید: کی از آن عالم آمده خبر بیاورد؟ کجا سزاوار شفاعت است؟!

حدیث مشهور نبوی (صلی الله علیه و اله) که فرمود: شفاعتم را برای صاحبان گناهان کبیره از امتم ذخیره کرده ام اما نیکوکاران از ایشان پس بر آن ها راهی نیست (عقوبتی نیست که برای نجات از آتش آنان را شفاعت کنم هر چند برای زیادتی ثواب و ارتفاع درجه نیازمند می باشند) (1).

این روایت شریف هم مجمل است، صاحبان گناهان كبيره، يك گناه یا ده یا صد ندانیم؟ یا چه قسم گناهانی مقصود می باشد آیا کبائر موبقه یعنی هلاک کننده که هفت گناه بزرگ می باشد جزء آنست یا نه؟ نمی شود غرور پیدا کرد.

شفاعت برای امید است که آدمی را از یاس بیرون بیاورد مثلا توبه کرده سعی در عمل نموده مع الوصف می ترسد تا خواست یأس او را بگیرد، متوجه شفاعت پیغمبر (صلی الله علیه و اله)و ائمه گردد گوید: يا ﴿اباعبدالله يَا وَجِيهاً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّهِ﴾.

بنابراین بدون توبه و سعی در تدارك و عمل نيك باميد

ص: 238

شفاعت بودن غرور است نه رجاء و شکی نیست که غرور از شیطانست، از ناحیه جهل نفس است.

بعضی از گناهانست که بصرف استغفار پاک نمی شود بلکه علاوه بر اداء حق باید مرتباً صیقل بزند جبران کند تدارك گذشته را بنماید این است که در این قبیل موارد پس از توبه و استغفار، امید شفاعت است که شخص را از یأس می رهاند.

برای تأیید عرایضم حدیث شریف معاذ را که در تفسیر صافی و سایر کتاب های معتبر ذکر شده است یادتان بیاورم.

خجالت می کشم.

معاذ خدمت رسولخدا (صلی الله علیه) مشرف شد و جریان جوان را عرض نمود پیغمبر (صلی الله علیه و اله) فرمود او را بیاور. جوان را آورد. فرمود: ترا چه می شود که این چنین می لرزی و گریانی؟

گفت: گناهم بزرگ است.

فرمود گناه تو از بزرگ تر است یا آسمان و زمین؟

گفت گناه من. فرمود گناه تو بزرگ تر است یا عرش؟ گفت گناه من. فرمود گناه تو بزرگ تر است یا عفو خدا؟ گفت عفو خدا.

فرمود گناهت چه بود؟ عرض کرد دختری از انصار مرد، شب بطمع کفنش قبرش را شکافتم کفنش را در آوردم نَفس، بدن برهنه دختر را برایم جلوه داد تا بالاخره با او جمع شدم وقتی خواستم از او جدا شوم، ناله ای از میت شنیدم که گفت: مرا جنب کردی خدا ترا بآتش بسوزاند.

از وقتی این صدا را شنیدم، آتشی در اندرون خودم افروخته شده می سوزم و می گدازم، پشیمانم و گریانم.

ص: 240

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود دور شو، از من کنار رو تا از آتش تو، من نسوزم.

چرا چنین فرمود؟ چون گناهش خیلی بزرگست بسیار سوز و گداز و استغفارها و عمل صالح ها می خواهد تا لکه این گناه پاک شود.

مطابق این روایت، جوان سر بصحرا گذاشت در کوه های اطراف مدینه چهل شبانه روز ناله ها و ضجه ها می کرد پس از چهل روز گفت: پروردگارا اگر توبه مرا پذیرفتی به پیغمبرت خبر ده مرا بشارت دهد و اگر توبه ام را نپذیرفتی آتشی بفرست مرا بسوزاند.

آیه شریفه بر پیغمبر (صلی الله علیه و اله) نازل شد مضمونش این که توبه این جوان پذیرفته شده است (1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پرسید این جوان تائب کجاست ؟

ص: 241

گفتند در فلان کوه سرگرم تو به و تدارک گذشته هایش می باشد.

پیغمبر (صلی الله علیه و اله) خودش تشریف آورد و او را بشارت داد که توبه اش پذیرفته شده است.

خواستم متوجه شویم چهل شبانه روز ضجه و ناله کرد تا لکه آن گناه پاک گردید، خیال نكنيد بيك استغفر الله گذشته ها جبران شده است.

هر کس برحسین گریه کرد تمام گناهانش آمرزیده می شود حتی بعضی از گناهان کبیره، حتی حق الناس!!

در بعضی از همین قسم روایات می فرماید ﴿إِلاَّ اَلْکَبَائِرَ﴾ جز گناهان کبیره، آن وقت آیا همۀ اصناف گناه یا بعضی از آن برخی احتمال داده اند مراد گناهان قلبی و سیئات نفسی است که ببرکت این قسم مستحبات پاک می گردد.

بنا بر این چنان چه وعده مغفرت خداوند مقدمه توبه است. آيه ﴿إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً﴾ در سوره رمز - یعنی خداوند همه گناهان را می آمرزد تشویش به ﴿ اَنیبُوا اِلی رَبِّکُمْ﴾ بازگشت و انابه کنید بسوی پروردگارتان که بعد می فرماید، می باشد همچنین وعده شفاعت و آمرزش گناهان و غیره برای توسلات حسینی هم موجب امیدواری است که شخص نگوید حالم خراب و گناهانم زیاد و جهنمی شده ام بداند رحمت خدا شامل حال او می شود به برکت توسلات حسینی، امیدش زیادتر گردد.

هر روایتی که از آن غرور فهمیدی یا نتیجه اش در تو غرور شد بدان اشتباه فهمیده ای و باشتباه افتادی تسویل

ص: 243

و فریبکاری نفس و شیطانست و گرنه امام هرگز بغرور وا نمی دارد و بآن امر نمی فرماید.

اتصال و ربط با امام این آثار پیدا می شود.

است می شود گفت احسن اعمال، دلشکستگی برای حسین (علیه السلام) است زیرا میزان در اعمال نیت است ﴿ إِنَّمَا اَلْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ﴾ در این عمل حتی قصد ثواب هم نیست گاهی انسان بخاطر ثواب خود را بگریه وامی دارد و شکستگی دل بهیچ غرض نفسانی مربوط نیست.

زن جوان مرده همان علاقه مادری او است که دلش را آتش زده و اندوهناك است غرضی دیگر در کار نیست مصيبت حسین (علیه السلام) هم که دل ترا سوخته، جز علاقه و محبت چیز دیگری در کار نیست لذا این قدر آثار عظیم برای چنین عمل خالصی که هست جای شگفتی نیست.

بنفسى الحسين المتوفى المذبوح المقتول الخمور المكروب المظلوم

صلى الله عليك يا اباعبدالله

«پایان»

ص: 247

بسم الله الرحمن الرحیم

رمضان است بحث شود.

نماز واجب در سایر ماه ها است. انفاق در این ماه هفتاد برابر ماه های دیگر تا می رسد به هزار برابر. بقدری پر برکت است که خوابتان هم عبادت می شود.

بقدری با رحمت و مغفرت می آید که در بروی همه باز است. ﴿شَهرٌ هُوَ عِندَ اللّهِ أفضَلُ الشُّهورِ ولَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی وَ أیّامُهُ أفضَلُ الأَیّامِ﴾ .

ماهی است که نزد خدا از ماه های دیگر بالاتر است، شب هایش بهترین شب ها و روزهایش بهترین روزها است.

شده در ماه رمضان است.

در بعضی روایات دیگر تعبیر از آن به «سید الشهور» آقای ماه ها شده است.

خدا شدن کار همه کس نیست.

کسی در پی امور دنیاست که از لذائد اخروی چیزی دستگیرش نشده باشد.

عادی تقریباً بیست و یک هزار و ششصد مرتبه است آن وقت در هر شبانه روز ماه مبارك صرف نظر از ذكر و دعا و نماز و قرآن این مقدار حسنه در نامه عمل ثبت می شود بعد از ماه مبارك چقد دست انسان پر می شود، اگر مهمان خدا شده باشد و پشت پا بنفس و هوی زده باشد.

انابه جبران آن چه از تو فوت شده، تدارک کنی خلافی که کرده ای جبران بکن انابه بمعنی اصلاح است اگر دیدی باز باب رحمت رویت باز نشد چسب بباب ورع- از آن چه مشتبه است پرهیز کن، از آن چه نهی شده که سر جایش بلکه از مكروهات هم پرهیز کن شاید ببركت همين ترك فلان مکروه باب رحمت برویت باز گردد.

صادقه ای از خدا خواسته که موفقش بدارد (بعداً راجع بدعا مفصلا مذاکره می کنیم)

نیت صادقه کدامست؟ عبارتست از قصد جدی بچیزی اگر چیزی را طلب می کند واقعاً بخواهد یعنی در نظرش امر مهمی باشد اگر زبان چیزی بخواهد دل هم تا اندازه ای طالب باشد نه جداً این را نیت صادقانه نمی گویند برای روشن شدن مطلب حدیث شریفی ذکر شود.

علامه مجلسی می فرماید: شاید معنی این باشد که در مرتبه اول قصد جدی نداشته برای دلخوشی اصحاب دعائی فرموده آن اثری که در طلب جدی هست البته پیدا نشد.

بعضی دعاهائی که مردم بیکدیگر می کنند تعارفات است «خدا پدرت را بیامرزد» این که دعا نشد چون قصد جدی و باصطلاح نیت صادقانه ندارد.

خدا بصیر است و نظرش بقلب تو است وقتی که دعا می کنی آیا قلبت هم با زبانت یکی است یانه؟

پیغمبر می فرماید از خدا بانیت صادقه چیزی بخواهید یعنی با عزم جدی و قصد حقیقی عرض کن پروردگارا نکند ماه رمضان مریض شوم نتوانم روزه بگیرم توفیقاتم کم شود.

حسد، حب دنیا - اگر قلبتان اصلاح شد، آن وقت با نیت صادقانه و دل پاک بخواهید که ﴿أَنْ يوَفِّقَكمْ لِصِيامِهِ﴾ شما را بروزه اش موفق بدارد ﴿وَ تِلَاوَهِ آياته﴾ بتوانی قرآن بخوانی - هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است مهمان پروردگار چه از این بهتر که تمام مشغول سخن او باشد.

چه خوب گفت آن عابدی که از او سؤال کردند چطور در این گوشه بیابان یکه و تنها زندگی می کنی؟ گفت من تنها نیستم ﴿هُوَ مَعَکُم اَیْنَما کُنْتُم﴾ (1) هر وقت بخواهم خدا بمن حرف بزند قرآن می خوانم (2) و هر وقت بخواهم با خدا سخن گویم نماز می خوانم.

﴿فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّهِ﴾ بدرستی که بدبخت کسی است که در این ماه عظیم از رحمت و مغفرت خدا محروم باشد.

ص: 262

حضرت صادق (علیه السلام) می فرماید کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود پس کی آمرزیده می شود؟

در عدة الداعی روایتی است از کشاف حقایق جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) که حاصلش این است که فرمود در نزد خدای تعالی شخص بدرجه ای نمی رسد مگر بوسیله دعاء

چنان چه آیه شریفه می فرماید ﴿قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلاَ دُعَاؤُکُمْ ﴾ (1) بگوای پیغمبر که پروردگار من بشما اعتنائی نمی کند اگر دعا و خواندن شما نباشد.

اصلا خود دعا منزلت دارد خدا منت ببشر گذارده و اجازه فرموده که با او تکلم کند مناجات کند آیا این کم نعمتی است؟ سعادت شخص وقتی است که مواجهه با خدا کند.

حضرت سجاد (علیه السلام) است که می فرماید بزرگ ترین نعمتی که بما داده ای توفیق دعاست و اذنی که بما داده ای که با تو صحبت کنیم و اگر امر و اذن خودت نبود من

ص: 263

هیچ وقت جرأت نمی کردم تو را بخوانم. (1)

بقدری خدای تعالی دعا را دوست می دارد که بموسی بن عمران (علیه السلام) امر می فرماید که نمک طعامت را هم از ما بخواه در حدیث شریف دیگری می فرماید هیچ عمل نزد خدا محبوب تر از دعاء نیست.

برطرف می شود.

نمی زنند در حالی که همه ما سزاوار توبیخ هستیم.

حضرت باقر (علیه السلام) می فرماید بعضی از بندگان خداوند که حاجتی می طلبند بملائکه ندا می رسد که حاجتش رواست اما حالا باو ندهید چون ما ناله بنده مان را دوست می داریم.

برای پیغمبر و آل او، چرا مسلمان مضایقه کند پدر روحانی که حق بگردن همه دارد علاوه بنفع خود شما است. فرمود دزد ترین خلق کسیست که از نمازش بدزدد هنوز ذکر رکوعش مثلا تمام نشده سر از رکوع بردارد.

حالت انقطاع داشته باشد، دلش جز بخدا بهیچ کس و هیچ چیز نباشد این مهم ترین شرط است و کم اتفاق می افتد که این شرط حاصل باشد خدا را حاضر و ناظر و همه کاره ببیند و دیگران را عاجز و بیکاره بداند - و لذا در وقتی که شخصی از رسول خدا (صلی الله علیه و اله) اسم اعظم را خواست حضرت فرمود:

دلت را از غیر او خالی کن و بگو یا الله

دیگر از شرائط دعا و اجابت آن این است که حرامی نخورده باشد، کسی که لقمه حرامی خورده باشد تا چهل روز دعایش مستجاب نمی شود.

دیگر از شروط دعا آن است که دعا بکند در حالی که ناله مظلومی عقب سرش نباشد و گرنه آه مظلوم مانع بالا رفتن دعا می شود نمی گذارد دعایت بهدف اجابت برسد. ناله مظلوم گاهی ظالم را باسفل السافلین می رساند.

حاجت بهر بزرگی که باشد در برابر قدرت پروردگار چیزی نیست، حتی در صورتی که شرائط اجابت هم جمع نباشد باز نباید مأیوس شد چون بقدری دستگاه رحمت وسیع است که اوقاتی را تعیین فرموده که دعا اثر دارد هر چه که باشد.

یکی وقت سحر یعنی ثلث آخر شب است دیگر سدس دوم از نصف دوم شب که اگر در این وقت نماز بخواند و حاجت بطلبد رواست، دیگر موقع زوال ظهر است و همچنین غروب آفتاب خصوصاً در شب جمعه و ساعت آخر روز جمعه.

قلبی پاك كند كينه مؤمن در دلش نباشد و اگر گناهی از او سرزده توبه کند.

حاجت خواست، دیگر تصریح بحاجت است یعنی حاجتی که دارد نام ببرد اگر عربی می داند بعربی و گرنه بفارسی و یا هر زبانی که دارد.

هر چند خدای عالم ﴿يَعْلَمُ السرّ وَ أَخْفى﴾ هست لكن دستور داده شده حاجت را بزبان بیاورد چون خدای تعالى دوست دارد.

از جمله آداب دعاء الحاح است، الحاج یعنی سماجت تأكيد، اصرار، در روایت دارد که خدای تعالی اختصاص داده است الحاح را برای خودش، مبادا از الحاح خسته شوی، هر چه بیشتر بهتر، تا حاجتت را نگیری دست بر ندار.

دیگر از آداب دعا آن است که شخص دعای عمومی کند مثلا اگر بدهکار است بگوید خدایا دین بدهکاران را ادا بفرما.

از همین جهت است که مجلسی می فرماید دعاهائی که بصورت مفرد رسیده مثلا ﴿اللَّهُمَّ اهْدِنِي مِنْ عِنْدِكَ...﴾ می شود بصورت جمع خواند و دیگران را هم شريك كرد یعنی گفت: ﴿ اللَّهُمَّ اهْدِنِا مِنْ عِنْدِكَ ....﴾

ص: 271

محمد بفرستد آقایان را واسطه قرار دهد.

گفته اند در اول و آخر دعایتان صلوات را ترك نكنيد (1)

است اگر خودت را ول کردی و دعاء برای او کردی برای خودت هم بهتر خواهد بود مثلا مریض هستی یادت آمد که فلان مؤمن هم مریض است دعا باو کردی خدا خودت را هم شفا می دهد.

ابن جندق روز عرفه از ظهر تا غروب با تضرع و زاری دعا می کرد یکی از او پرسید از خدا چه می خواستی؟ گفت برای سایرین دعا می کردم بدرستی که مودم شنیدم از مولایم موسی بن جعفر (علیه السلام) که فرمود هرگاه کسی دعا کند برای مؤمنی یا بخواهد مغفرت کسی یا شفای مریضی را، ملکی از عرش ندا می کند برای تو صد هزار برابر آن است.

حدیث شریف دیگر از معاوية بن وهب است که گفت شنیدم از حضرت صادق (علیه السلام) که فرمود هرگاه مؤمنی برای کسی دعا کند ملائکه آسمان اول گویند صد هزار برابرش برای تو باد ملائکه آسمان دوم گویند دویست هزار برابرش برای تو باد، همین طور تا ملائکه آسمان هفتم گویند هفتصد هزار برابرش برای تو باد.

ص: 275

البته دعا برای غیر، وقتی مستجابست که آن شخص مؤمن را با خودش مساوی بلکه مقدم بدارد.

توبه کند، انابه و گریه و مناجات كند، يك هفته چیزی نمی خورد تا دلش رقیق شود با دل شکسته خدا را بخواند. اجمالا شکم پر، مانع روشنی دل و تابش نور معرفت و حکمت است.

باز در روایت است که روزی شیطان جلو یحیی بن زكريا مجسم شد باشكال مختلفه و گفت که هر کس را بشكلی اغواء می کنم. حضرت یحیی (علیه السلام) فرمود آیا برای من هم دامی داری؟

عرض کرد بلی. (واقعاً تعجب دارد پیغمبر و پیغمبر زاده باز شیطان دست از سرش بر نمی دارد، یحیائی که از 4 سالگی خداوند باو حکمت عنایت کرده) عرض کرد وقتی که شب می خواهی غذا میل کنی، جلوت غذا را جلوه می دهم تا بیشتر بخوری و سحر دیرتر بیدار شوی در نتیجه مقداری از مناجاتت ترك شود.

يحيى عهد کرد که دیگر تا عمر دارد، سیر نخورد شیطان هم عهد کرد که دیگر سرش را فاش نکند.

﴿وَاذکُروا بِجوعِکُم وعَطَشِکُم فیهِ جوعَ یَومِ القِیامَهِ

ص: 277

و عَطَشَهُ﴾.

وقتی که در روز مخصوصاً اگر تابستان هم باشد گرسنه و تشنه می شوید، از گرسنگی و تشنگی روز قیامت یاد آورید.

﴿وَ تَصَدَّقُوا عَلی فُقَرائِکُمْ وَ مَساکینِکُمْ﴾

مخصوصاً در این ماه عزیز و پر برکت - رحم هر چند دور باشد باید بوسیله مال یا ملاقات یا بسلام و بهر چه باشد باو پیوند نمود، مودت و محبت کرد.

﴿و تَحَنَّنوا عَلی أیتامِ النّاسِ﴾ - و مواظبت یتیم ها کنید اگر جائی یتیمی سراغ دارید، از او غافل نشوید. اگر از روی احسان دست بر سر یتیمی بکشید، هر موئی که از زیر دستتان رد شود حسنه ای برایتان ثبت می شود.

می فرماید بواسطه متابعت هوای نفس، دیگر اقبال قلب ندارد، حضور و رقت قلب کم می شود این اثر وضعی عمل است می خواهد شخص بفهمد يا نفهمد بعضی اوقات عمل بدی انجام داده و پیش خود خیال می کند کار خوبی کرده است مثلا عبادتی کرده که در آن ریاء نموده است.

صریح روایت است که اگر دیناری حق الناس بگردن کسی باشد و بمیرد، مثل مرغی است که بند بزرگی بپای او بسته است- نمی تواند بجنبد بملاء اعلاء راهش نمی دهند. بیائید خودتان را از گروی اعمال بیرون آورید تا بشود جنبشی کرد تا توفیق پیدا کنید. بچه می شود آزاد شد؟

﴿فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ﴾- بوسیله استغفار می شود آزاد شد پس بیائید توبه ای، انابه ای، التجائى بكنيم، عرض کنیم پروردگارا، گناهانی را که بیاد داریم و بیاد نداریم و مانع توفيق و قبولي دعا و اعمال ما است بیامرز.

هر کس بیشتر استغفار کند، زودتر و بهتر از رهن بیرون می آید.

﴿و ظهوركم ثقلية من اوزاركم﴾- ای مردم پشت شما را

ص: 283

وزرهائی که نتیجه اعمال بدتان هست سنگین کرده، هر کس بار خودش را حمل می کند وزر و وبال کسی برای دیگری نیست. (1)

بیائید ثقل خود را کم کنید آیا کسی که سبکبال است با کسی که از سنگینی بار نمی تواند برخیزد مثل هم است؟

آیا در صراط کسی که زیر بار گناهان نمی تواند حرکت کند، با کسانی که مثل برق حرکت می کنند مثل هم هستند؟

پس بیائید بار سنگین خود را سبك كنيد - بچه می شود سبکبار شد؟

﴿فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ﴾- بطول سجده. هرچه سجده را بیشتر طول دهی، سجده های طولانی کنی، بارت سبک تر می شود اگر گریان هم باشی دیگر بهتر. هیچ حالی مقرب تر از سجده نیست.

از حضرت صادق (علیه السلام) سئوال کردند آیا در حال رکوع و سجود دعا بخوانیم؟ حضرت فرمود: نزدیک ترین حالات عبد به پروردگارش وقتی است که در سجده گریان باشد.

ص: 284

روایات در اهمیت سجده زیاد است فقط بقسمتی از يك حديث شريف و طولانی اکتفا کنم.

اگر می خواهی بدنت سالم باشد، صبح و عصر صدقه بده. (1)

اگر می خواهی عمرت در از شود، صله رحم کن - دراز (مخصوصاً در ماه رمضان که ضمن همین خطبه شریفه عرض شد).

ششم که محل شاهد ماست، فرمود اگر می خواهی با من محشور شوی راهش اینست که سجده را طولانی کنی.

نسبت ببعضی از صحابه هم دارد که از پیغمبر (صلی الله علیه و اله) تقاضا کردند که ضمانت بهشت برایشان بفرماید حضرت فرمود سجده زیاد کن.

سجده همه قسمش مطلوب است خصوص سجده شکر و از آن جمله بعد از نماز است شکر کن که توفیق بنماز پیدا کردی و مستحب است که دو طرف صورت را هم روی حاک بگذارد. دعاهایی هم وارد شده که در حاشیه مفاتیح ذکر نموده. اگر کسی هم نخواهد دعاهای وارده را بخواند، خود این عمل مطلوب است.

ص: 286

بحضرت موسی وحی رسید که می دانی چرا ما ترا کلیم خود قرار دادیم چون یافتیم ترا که از همه کس بدرگاه ما خاضع تر و خاشع تری بس از هر نماز صورتت را روی خاک می گذاری و اظهار عجز می کنی.

چه لذتی از این بالاتر که انسان تملقش را برای پروردگارش بگذارد فقط برای خدا کرنش کند و بس.

﴿ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لَا يعَذِّبَ الْمُصَلِّينَ وَ السَّاجِدِينَ وَ أَنْ لَا يُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِينَ ﴾-

﴿يُّهَا النَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْكُمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِي هَذَا الشَّهْرِ كَانَ لَهُ بِذَلِكَ عِنْدَ اللَّهِ عِتْقُ نَسَمَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَلَيْسَ كُلُّنَا يَقْدِرُ عَلَى ذَلِكَ فَقَالَ ص اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْكُمْ فِي هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ كَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَى الصِّرَاطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ الْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ فِي هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَكَتْ يَمِينُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَيْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ كَفَّ فِيهِ شَرَّهُ كَفَّ اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ وَ مَنْ أَكْرَمَ فِيهِ يَتِيماً أَكْرَمَهُ اللَّهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ وَ مَنْ وَصَلَ

ص: 287

فِيهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللَّهُ بِرَحْمَتِهِ يَوْمَ يَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِيهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ﴾.

واعلموا... بدانید که خدای عزوجل بعزت و جلالش قسم یاد فرموده که نمازگذاران و سجده کنندگان را عذاب نکند و آن ها را در روز قیامت بنعره جهنم نترساند. وقتی نعره جهنم بلند شد، همه ترسان می شوند مگر آن هائی که خدا نخواهد ﴿وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ﴾ از آن جمله نمازگذاران و سجده کنندگانند.

این که از فرد صائم کم شود).

باز در کتاب اقبال از «سدیر» روایت کرده که گفت: روز ماه مبارك مشرف خدمت حضرت صادق (علیه السلام) شدم فرمود سدیر آیا می دانی این روزها و شب ها چه روز و شب هائی است؟ عرض کرد ایام و لیالی ماه مبارك رمضان است.

فرمود: آیا می توانی هر شب هنگام افطار ده نفر از اولادهای حضرت اسمعیل (علیه السلام) را بخری و آزاد کنی در راه خدا؟ عرض کرد آقا نمی توانم. فرمود آیا نه نفر می توانی عرض کرد نه یا مولای. فرمود هشت نفر چطور؟ تا رسید بيك نفر. عرض كرد نمي توانم تمکن مالی ندارم. فرمود آیا می توانی روزه داری را افطار دهی؟ عرض کرد بلی.

فرمود: غرض من هم همین بود - یعنی ثواب افطار دادن مؤمن مطابق با آزاد کردن ده بنده مؤمن از اولاد اسمعيل است.

قطع نظر از روایات کثیره ای که رسیده، سید در اقبال می فرماید: بحكم عقل، خود انسان می فهمد که افطار روزه دار كمك بقوه اوست برای روزه گرفتن. پس در

ص: 289

عمل او شريك است.

متمكن موفق را عنایت می فرماید.

مهمان بابرکت می آید و وقتی هم که رفت بلا از اهل آن خانه دور می شود.

اواخر روز وقتی که خیلی گرسنه می شود مع الوصف خودش را بگیرد، خلاصه هر کس شرش را نگهدارد خدا هم غضبش را از او بر می دارد و کسی که رحمش را وصل کند خدا رحمتش را شامل حالش می کند و برعکس کسی که قطع رحم کند خدا هم رحمتش را از او بر می دارد.

هر کس در این ماه زیاد صلوات بر محمد و آل او بفرستد خدای تعالی حسناتش را در روز قیامت سنگین می فرماید در آن وقتی که میزان ها می خشکد و انسان کمال احتیاج را دارد که حسناتش بر گناهانش بچربد.

در غل و زنجیر هستند و نمی توانند اغواء کنند باید از کسی گناهی سر نزند.

کسی نیست که در گناه کردن اختیار نداشته باشد این گناهانی که مرتکب می شوند بواسطه هوای نفس خود آن هاست نه اغوای شياطين. (1)

کسی که یازده ماه معصیت کرده، دیگر خودش يك شیطانی شده و احتیاج باغواء ندارد هر چند شیاطین هم در غل باشند، خود نفس اماره اش نمی گذارد راحت بنشیند.

دشمن خارجی ببركت ماه مبارك در زنجیر است اما با دشمن داخلی چه می شود کرد؟

آن را هم بايستي با التجاء الى الله - توبه انابه در غل کرد تا انسان راحت شود.

لا یُسَلّطَهَا عَلَیْکُمْ﴾

بعد می فرماید: «ای مردم درهای بهشت بروی شما باز است از خدا بخواهید که آن ها را بروی شما نبندد و درهای دوزخ بر شما بسته است پس از خدا بخواهید آن ها را بروی شما باز نفرماید. مبادا درهای جهنم بروی شما باز شود درهای جهنمی که اکنون از برکات این ماه برویتان بسته شده است و شیطان ها در زنجیرند از خدایتان بخواهید آنان را بر شما چیره نفرماید».

ای مردم از امشب دعاهای شما مستجاب است ملکی است که ندا می کند ﴿هَلْ مِنْ سَائِلٍ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ﴾

مثل این که می بینم که تو در نماز هستی و حال آن که بدبخت ترین اولین و آخرین بدبخت تر از آن که ناقه ثمود را پی کرد، ضربه ای بتو می زند که محاسنت را از خون سرت خضاب می کند.

فرمود گفتم آیا در آن هنگام دین من سالم است یعنی با ایمان هستم؟ فرمودآری بر سلامت دین هستی و سپس فرمود: یا علی کسی که ترا بکشد، مرا کشته و کسی که ترا دشمن بدارد مرا دشمن داشته و کسی که ترا دشنام دهد مرا دشنام داده زیرا که تو بمنزله جان منی، روح تو از روح من و طينت تو از طینت من است. خداوند من و ترا خلق فرموده و هر دوی ما را برگزید مرا برای رسالت و ترا برای امامت. هر که امامت ترا انکار کرد، پیغمبری مرا انکار کرده است. یا علی تو جانشین و پدر فرزندان و شوهر دختر منی. فرمانت فرمان من است. قسم بخدائی که مرا بپیغمبری برگزید و بهترین خلق قرار داد این که توحجت خدا بر خلقش هستی و امین او بر رازش می باشی و جانشینش بر

ص: 297

بندگانش هستی.

النّاسِ کَما یُتَحَنَّنُ عَلی اَیْتامِکُمْ، وَتُوبُوا اِلَی اللّه ِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ، وَارْفَعُوا اِلَیْهِ اَیْدِیَکُمْ بِالدُّعاءِ فی اَوْقاتِ صَلَواتِکُمْ فَانَّها اَفْضَلُ السّاعاتِ یَنْظُرُ اللّه عَزَّ وَجَلَّ فیها بِالرَّحْمَهِ اِلی عِبادِهِ، یُجیبُهُمْ اِذا ناجَوْهُ وَ یُلَبّیهِمْ اِذا نادَوْهُ وَ یَسْتَجیبُ لَهُمْ اِذا دَعَوْهُ اَیُّهَا النّاسُ، اِنَّ اَنْفُسَکُمْ مَرهُونَهٌ بِاَعْمالِکُمْ فَفُکُّوها باِسْتِغْفارِکُمْ وَ ظُهُورُکُمْ ثَقِیلَهٌ مِنْ اَوْزارِکُمْ، فَخَفِّفُوا عَنْها بِطُولِ سُجُودِکُمْ. وَاَعْلَمُوا اَنَّ اللّه تَعالی ذِکْرُهُ اَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ اَنْ لا یُعَذِّبَ الْمُصَلّینَ وَالسّاجِدینَ وَاَنْ لا یُرَوِّعَهُمْ بِالنّارِ یَوْمَ یَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ الْعالَمینَ اَیُّهَا النّاسُ، مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صائِما فی هذَا الشَّهْرِ کانَ لَهُ بِذلِکَ عِنْدَ اللّه ِ عَزَّ وَجَلَّ عِتْقُ رَقَبَهٍ، وَمَغْفِرَهٌ لِما مَضی مِنْ ذُنُوبِهِ فَقیلَ لَهُ: یا رَسُولَ اللّه ِ، وَلَیْسَ کُلُّنا نقْدِرُ عَلی ذلِکَ. فَقالَ رَسُولُ اللّه ِ صَلَّی اللّه عَلَیْهِ: اِتَّقُوا النّارَ وَلَوْ بِشِقِّ التَّمْرِ، اِتَّقُوا النّارَ وَلَوْ بِشَرْبَهٍ مِنْ ماءٍ.

اَیُّهَا النّاسُ، مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فی هذَا الشَّهْرِ خُلْقَهُ کانَ لَهُ جَوازا عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فیهِ الاَقْدامُ، وَمَنْ خَفَّفَ فی هذَا الشَّهْرِ ممّا مَلَکَتْ یمینُهُ خَفَّفَ اللّه عَلَیْهِ حِسابَهُ، وَ مَنْ کَفَّ فیهِ شَرَّهُ کَفَّ اللّه

ص: 299

عَنْهُ غغَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقاهُ، وَ مَنْ اَکْرَمَ فیهِ یَتیما اَکْرَمَهُ اللّه ُ یَوْمَ یَلْقاهُ، وَ مَنْ وَصَلَ فیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللّه بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقاهُ، وَ مَنْ قَطَعَ رَحِمَهُ قَطَعَ اللّه عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقاهُ وَمَنْ تَطَوَّعَ فیهِ بِصَلوهٍ کَتَبَ اللّه لَهُ بَرائَهً مِنَ النّارِ وَمَنْ اَدّی فیهِ فَرْضا کانَ لَهُ ثَوابُ مَنْ اَدّی سَبْعینَ فَریضَهً فیما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ، وَمَنْ اَکْثَرَ فیهِ مِنَ الصَّلاَهِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اللّه میزانَهُ یَوْمَ تَخَفَّفَ الْمَوازینُ، وَمَنْ تَلی فیهِ آیَهً مِنَ الْقُرآنِ کانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرآنَ فی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.

اَیُّهَا النّاسُ، اِنَّ اَبْوابَ الْجَنانِ فی هذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَهٌ، فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یَغْلِقَها عَلَیْکُمْ وَاَبْوابَ النّیرانِ مُغْلَقَهٌ، فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یَفْتَحَها عَلَیْکُمْ، وَالشَّیاطینَ مَغْلُولَهٌ، فَاسْئَلُوا رَبَّکُمْ اَنْ لا یُسَّلِّطَها عَلَیْکُمْ.

قالَ اَمیرُ المُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ: فَقُمْتُ، فَقُلْتُ: یا رَسُولَ اللّه ِ، ما اَفْضَلُ الاَعْمالِ فی هذَا الشَّهْرِ؟ فَقالَ: یا اَبَا الْحَسَنِ اَفْضَلُ الاَعْمالِ فی هذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحارِمِ اللّه ِ عَزَّ وَجَلَّ ثُمَّ بَکی فَقُلْتُ: یا رَسُولَ اللّه ِما یُبْکیکَ؟ فَقالَ: یا عَلِیُّ، اَبْکی لِما یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فی هذَا الشَّهْرِ، کَاَنّی بِکَ وَ اَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَقَدِ انْبَعَثَ

ص: 300

اَشْقَی الاَوَّلینَ وَالآخِرینَ شَقیقَ عاقِرِ ناقَهِ ثَمُودَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَهً عَلی قَرْنِکَ فَخَضَّبَ مِنْها لِحْیَتَکَ، قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ قُلْتُ: یا رَسُولَ اللّه ِ وَ ذلِکَ فی سَلامَهٍ مِنْ دینی؟ فَقالَ صَلَّی اللّه عَلَیْهِ وَ آلِهِ: فی سَلامَهٍ مِنْ دینِکَ ثُمَّ قالَ: یا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنی، وَ مَنْ اَبْغَضَکَ فَقَدْ اَبْغَضَنی، وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنی لاَِنَّکَ مِنّی، کَنَفْسی رُوحُکَ مِنْ رُوحی وَ طینَتُکَ مِنْ طینَتی، اِنَّ اللّه تَبارَکَ وَ تَعالی خَلَقَنی وَ اِیّاکَ وَاصْطَفانی وَ اِیّاکَ، وَ اخْتارَنی لِلنُّبُوَّهِ، وَ اخْتارَکَ لِلاِمامَهِ، وَ مَنْ اَنْکَرَ اِمامَتَکَ فَقَدْ اَنْکَرَ نُبُوَّتی

یا عَلِیُّ اَنْتَ وَصِیِّی وَ اَبُو وُلْدی وَ زَوْجُ اِبْنَتی، وَ خَلیفَتی عَلیاُمَّتی فی حَیوتی وَ بَعْدَ مَوْتی اَمْرُکَ اَمْری وَ نَهْیُکَ نَهْیی، اُقْسِمُ بِالَّذی بَعَثَنی بِالنُّبُوَّهِ وَ جَعَلَنی خَیْرَ الْبَرِیِّهِ اِنَّکَ لَحُجَّهُ اللّه ِ عَلی خَلْقِهِ وَ اَمینُهُ عَلی سِرِّهِ وَ خَلیفَتُهُ عَلی عِبادِهِ﴾

ص: 301

شیعه، حلال زاده است...40

علی (علیه السلام) در حال خطبه و بیماری رمیله...41

زیاد و پسرش حرام زاده بودند...42

میثم از مردان روزگار...44

5...45

خودتان را بهلاکت نیندازید...45

ترك جهاد، مهلکه دنیوی و اخروی...46

باز هم حسین را می کشتند...47

صلحنامه و شیعه کشی معاویه...48

تقیه بر حسین (علیه السلام) حرام بود...49

در بهره های روحانی یاد حسین کنید...50

موقعیت بی نظیر حسین (علیه السلام)...52

سخنرانی آتشین ابی عبدالله (علیه السلام)...53

کاروان بسوی کربلا...54

6...55

برای حسین (علیه السلام) جای تقیه نبود...55

گفتگوی فرزدق با ابی عبدالله (علیه السلام)...56

ص: 303

خرق عادت برای حجت...58

پیشنهاد یارى ملائكه و جن...59

7...60

صفات خدا در پیغمبر و امام...60

حسین (علیه السلام) امام است زیرا...62

دویست معجزه برای حسین (علیه السلام)...63

غیرت و نهى از منكر عملى...66

داستان ارینب و یزید...67

8...70

مخالفت با ولایتعهدی یزید...70

غیرت ابراهيم خليل...72

بردباری حسین (علیه السلام) با مرد شامی...73

داستانی از حیاء و كرم حسین (علیه السلام)...74

ترحم به حیوان و کافر...76

بدهی اسامه را می پردازد...77

9...78

کشته اشك چشم...78

ص: 304

فریاد رسی حسین (علیه السلام) هنگام نزع...79

نتیجه گریه بر حسین، در قبر...81

فریاد رسی در برزخ از عزادار حسین...83

در زیر سایه حسین در محشر...84

این همه اثر براى يك قطره اشك!...86

داستان مهمانی بیابانی از سلطان...86

10...89

ظهور کمالات محبوب در محب...88

صبر، کمال چشمگیر حسین...90

کمالات، نتیجه بردباری است...92

بردباری در برابر شهوات...93

سبك شمردن نماز و گریه بر حسین...94

صبر بر ناملایمات...96

فرمایش حسین بر کشته حبيب...98

ابا الفضل سه برادرش را بمیدان می فرستد...98

راحتی و رحمت در صبر است...99

ص: 305

سلیمان اعمش و زیارت حسین...101

11...102

انسان شیفته احسانست...102

از آن که چشمت داد تشکر کن...104

واسطة نعمت هم عزیز است...105

حب کمال، فطری بشر است...106

دوستی محمد با آل است...107

پاسخ اعتراض واضح می شود...110

پیغمبر (صلی الله علیه و اله) و عزای حسین (علیه السلام)...111

سجده بر تربت حسین (علیه السلام)...112

روايات سجده از صحاح سته...113

چرا مهر کربلا درست می کنند...114

کربلا پاره ای از بهشت است...115

تربت حسین (علیه السلام) همراه جنازه...116

12...117

دوستی آل محمد ضروری است...117

ص: 306

پس نزاع شیعه و سنی چیست؟...120

شیعه کشی معاویه و پیروانش...121

ریشۀ اختلاف در حقیقت دوستی...122

تبعیت لازمه دوستی در چیست؟...124

لازمة دوستی، دشمنی با دشمن است...126

شجره ملعونه بنی امیه...127

دوستی با دشمنان پیغمبر، با ایمان نمی سازد...130

تقرب بخدا در لعن بدشمنان اهل بیت...131

لعن کردن آدم و نوح بقاتلین حسین (علیه السلام)...132

13...132

اهمیت مجالس عزاداری حسین (علیه السلام)...132

دوستی خدا و محمد (صلی الله علیه و اله) و عترت...134

دوستی علی (علیه السلام) محك ايمان...137

چرا ایمان بی محبت علی (علیه السلام) نیست؟...138

عبادت با هوی بی ارزش است...138

علمای سنی کاملا مقصرند...139

ص: 307

راه سوم در پیش نیست...140

ایمان در هنگام گناه...142

ابراهیم خلیل، نمونه دوست خدا...143

آثار شگفت دوستی...146

خیر بنده و آشنائی بحسین (علیه السلام)...148

مگر شیعه نماز می خواند؟...150

حقیقت ایمان ولایت است...151

ایمان غیر از عصمت است با آن 152 التي به

خشوع، دوستی با ذلت است...152

دوستی محمد، جدا از دوستی علی نیست...153

بقیع را خراب کردند...154

از چهار چیز پرسیده می شود...155

ما بکوتاهی خود معترفيم...155

سلمان در رأس شيعيان على (علیه السلام)...156

سخنان سلمان هنگام مرك...157

ص: 308

سعید، فدائی باوفای حسین...159

بازگشت پس از سرگرمی...160

دوستی نهفته در دل مؤمن...161

15...162

قیام حسین و برداشت افراد از آن...162

علم امام (علیه السلام) نمونه علم خداست...163

گفتگوی میثم با حبيب و عمرو...164

چگونه شیعه منکر علم امام می شود...165

حسین از کشته شدنش خبر داد...167

اگر می دانست چرا رفت...168

جمع بين تكلیف واقعی و ظاهری...169

نام پیغمبر در تشهد و گفتار معاویه...170

پیشوایان در نگهداری دین مسئولند...170

وظیفه مقابله با یزید...171

رشد عقلی مردم و ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)...172

حمایت از دین تا نفس آخر...173

ص: 309

تلاش برای زندگی بهتر...174

کار حسین دعوت بآخرتست نه دنیا...175

وجوب قیام برای حسین از جهت ظاهری...175

اسارت زن ها تكميل قيام حسين...177

حسین (علیه السلام) بر سر دو راهی...178

تنها، هدف را دنبال می کند...179

قرآن را عملا آشکار کرد...180

اسیر را آزاد می کند...183

قيام حسین (علیه السلام) و قيام ابن زبیر...184

قیام برای امر بمعروف و نهی از منکر...186

گواهی می دهم نماز را بر پا کردی...186

17...187

تكامل معنوی مخصوص آدم است...187

کمال آدمی و خدا پرستی...188

نمونه ای از نابسامانی دیگری...189

خواسته های مادی پایان ندارد...190

ص: 310

اصل دین پس از پیغمبر (صلی الله علیه و اله) فراموش شد...191

مؤمنين بعلی (علیه السلام) شناخته می شوند...192

برنامه علی (علیه السلام) در مقابل معاویه...193

دینش را بپول خرید...194

با حفظ ظاهر، حقیقت دین را می کوبید...195

يزيد افتضاح را کامل نمود...195

حسین (علیه السلام) حقیقت دین را آشکار کرد...196

ثواب های زیاد ببرکت حسین (علیه السلام)...196

دعای حضرت صادق (علیه السلام) در سجده...197

مصیبت حسین (علیه السلام) بزرگ ترین است...198

ام معبد و درخت ملکوتی...199

عزاداری اجنه بیشتر از بشر ... 202

18...203

دو اشکال درباره قضیه کربلا...203

سرنوشت با جبر دو تا است...205

تقدير بمعنى اذن الهی...206

ص: 311

رؤیای صادقه، آگاهی از مقدراتست...207

چرا واقعه کربلا مقدر شد...209

مظلومی بر دار و مقامات عالی...210

مصلحت های واقعه کربلا...211

قرب حق و رقت قلبي...213

19...215

قلب حقائق توسط نفس انسانی...215

فرق بین غرور و رجاء...216

امید بهشت و راه جهنم...217

باب الحسين (علیه السلام) سبب رجاء...218

توبه برای امید است نه غرور...219

کلمات شیخ شوشتری در مقدمه خصائص...220

توکل، بیم و امید، رضا و صبر از لوازم ایمان...221

اخلاص شرط قبولی عمل...222

نشانه های شیعه علی را در خود نمی بینم...223

کستی نجات حسین...224

ص: 312

نشانه های ایمان در باب الحسين...224

مظالم و حق الناس بیچاره می کند...226

ثواب حج و عمره پیغمبر برای زائر حسین (علیه السلام)...227

اثر زیارت حسین در زیادتی ایمان...228

همخوراکی با پیغمبر (صلی الله علیه و اله)...229

20...230

خلاصه بحث فرق بین غرور و رجاء...230

ابر رحمت و بذر زارع...231

تنها از پرهیزگاران پذیرفته می شود...231

کلمات جالب ولی غلط...232

پیغمبر و عزاداری حسین...233

هدف حسين (علیه السلام) ایمان و تقوی است...234

شفاعت هم موجب امید است نه غرور...235

بكفار و تارك الصلوة و بخيل شفاعت نمی رسد...236

محل شفاعت جمل است...237

جوان گنهکار و آمادگی برای رحمت حق...239

ص: 313

قبولی توبه ببركت وسائل حسینی...242

حزن در عاشورا نشانه ایمان...244

جوار حسین بهتر از بهشت...245

دلشکستگی، عمل خالص است...246

ماه خدا...248

احترام ماه رمضان...249

شفاعت ماه مبارك در قیامت...250

ماه خدا و رحمت و بخشش...251

دعوت بمهمانی خدا...253

لذت انس بذكر خدا...254

پذیرائی های پروردگار عالم...255

گنهکار مهمان خدا نشده...256

عمل پذیرفته و دعا مستجابست...257

تکیه برحمت خدا...258

بخوان کرمت می نگریم...259

نیت صادق با قصد جدی...259

ص: 314

دعای باران بدون نیت...260

پاکی دل از گناهان قلبی...261

بلاها برای رجوع بخدا...264

دعاء با تضرع نه حكم...265

عاجزترین خلق دعا نمی کنند...266

دعا از تو، اجابت از خدا...267

حسن ظن بخدا در اجابت دعا...268

مقدمات دعا را رعایت کنید...269

قساوت قلب مانع استجابت دعا است...270

دعای اجتماعی باجابت نزدیک تر است...272

دعاهای رسیده از ائمه برای نمونه...272

اقبال قلب هنگام دعاء...273

در دعاء دیگران را مقدم دارید...274

گرسنگی و رقت قلب...276

كمك بتهيدستان در ماه رمضان...278

احترام ببزرگ تر و مهربانی بکوچک تر...279

ص: 315

زبان و چشم و گوش را از حرام بازدارید...280

طلب حاجت در وقت نماز...281

استغفار و سجده طولانی...282

شش چیز، نتیجه شش کار...285

ثواب و اهمیت افطار دادن...288

افطار دادن سیر کردنست...290

نيكي بخلق و تخفیف بزیر دست...291

شر خود را از دیگران نگهدارید...291

ثواب نماز مستحب و واجب در ماه رمضان...292

صلوات و خواندن قرآن در این ماه...292

شیاطین در غل هستند...293

مهمانان خدا و شياطين...294

كار شياطين تنها وسوسه است...294

از خدا بخواهید جهنمی نشوید...295

بهترین اعمال در ماه مبارك...296

خطبة شريفه...298

فهرست...302

ص: 316